به گزارش تحریریه، اندیشکده مرکز «الدیمقراطی العربی» در گزارش خود درباره سیاست خارجی روسیه درباره ائتلاف‌سازی امنیتی با عراق نوشت، سیاست خارجی روسیه در دهه اخیر شاهد تحولات اساسی بوده است. یکی از مهمترین چالش‌هایی که روسیه پس از فروپاشی شوروی با آن روبرو شد تمرکز بر تدوین سیاست خارجی جدید پس از تحولات نوین در نظام بین‌المللی تحت رهبری آمریکا بود. هنگام فروپاشی شوروی و نهادهای آن، لازم بود که روسیه ساختار سیاست خارجی جدیدی را ایجاد کند و فضا را برای رشد اقتصادی، تقویت امنیت و صلح بین‌المللی و روابط حسن همجواری فراهم نماید. در این زمینه عراق، بخش محوری در منطقه خاورمیانه بود و برای برپایی نوعی ائتلاف راهبردی با هدف رسیدن روس‌ها به آب‌های گرم اهمیت داشت.

طبق این تحلیل، بررسی جایگاه عراق برای سیاست خارجی روسیه با چشم‌پوشی از نقش آمریکا به عنوان کشوری که عراق را اشغال کرده، امکان پذیر نیست. آمریکا با این اقدام خود روسیه را از دایره بازی سیاسی در عراق خارج کرد. با قدرت‌یابی «پوتین» و تلاش وی برای بازیابی جایگاه جهانی روسیه، تنش آمریکا با روسیه به ویژه در مناطق راهبردی جهان و از جمله عراق به مرحله حساسی رسید. به قدرت رسیدن پوتین در روسیه در سال ۲۰۰۰ یک نقطه عطف در ایجاد راهبرد روسیه در عرصه سیاست خارجی عملگرایانه بود. پس از این دوره بود که روسیه بار دیگر در عرصه بین‌المللی خود را نشان داد و پوتین در مسیر اصل پیشرفت روسیه در عرصه سیاسی گام نهاد و یک رویکرد عملگرایانه مبتنی بر منافع را با نرمش و به دور از ایدئولوژی تنگ نظرانه دنبال کرد.

به نوشته این اندیشکده مصری، میان راهبرد روسیه در منطقه خاورمیانه و نگرش آن به تحولات جاری که با منافع ملی راهبردی آن در ارتباط است یک ارتباط وجود داشت که روسیه در این زمینه تلاش کرد جایگاه خود را به عنوان یک قدرت بزرگ بازیابد. روسیه با برخی کشورهای منطقه روابطش را تقویت و یک نقطه اتکای راهبردی را برای خود ایجاد کرد. در این زمینه روسیه به کشورهایی که دارای جایگاه راهبردی هستند به عنوان گرانیگاه منافع خود توجه داشت. در این زمینه عراق برای راهبرد روسیه جایگاه مناسبی داشت و این کشور در کانون توجه راهبردی روسیه برای ائتلاف‌سازی قرار گرفت.

مراکز تصمیم گیری سیاسی روسیه راهبرد جدیدی برای احیای منافع خود در عراق در پیش گرفتند و به عراق به عنوان کشوری که در چارچوب منافع ملی روسیه قرار دارد، نگاه کردند. روسیه به عراق به عنوان بخشی از محور منطقه‌ای در خاورمیانه نگاه می‌کند که نباید از چارچوب راهبرد روسیه جدا باشد. روسیه در سیاست خارجی خود با جنگ داخلی در عراق مخالفت و بر حمایت از عراق در مبارزه با تروریسم تاکید کرد. 

این مرکز در تحلیل دیگری عنوان داشت افزون بر دستاوردهای سیاسی، امنیتی و نظامی که روسیه با تقویت جایگاه راهبردی خود در عراق به دنبال آن است روسیه به دنبال همکاری راهبردی اقتصادی و فناوری با این کشور هم است که این موضوع به طور مستقیم درآمدهایی را برای روس‌ها به دنبال خواهد داشت. منافع روسیه در منطقه با کشورهای نفتی از جمله عراق که بر منابع انرژی تکیه می‌کنند در ارتباط است. روسیه از طریق نزدیکی با عراق به دنبال تامین اهداف کنونی و آینده خود است و از طریق عراق بتواند به سواحل شرقی دریای مدیترانه هم دسترسی داشته باشد.

روسیه تلاش می‌کند با ورود به کنش‌های سیاسی و امنیتی عراق و ایجاد محوری که شامل ایران و سوریه هم می‌شود به نقش آمریکا در عراق پایان دهد و این در ساختار راهبردی خاورمیانه تاثیر گذار خواهد بود. عراق هم با آشکار کردن جایگاه خود برای سیاست روسیه دارای اهدافی است. هدف عراق از افزایش دامنه تحرک خارجی نقش آفرینی در تغییر روند بحران های امنیتی و اقتصادی منطقه است.

تحلیلگران معتقدند که حرکت عراق به سوی سلاح‌های روسی بخشی از سیاست تقویت نفوذ روسیه در منطقه است. محوری که شامل ایران و روسیه و سوریه است برگ برنده ای قوی را در بحران سوریه برای مسکو فراهم کرده است. 

پایان/