اقدام بی سابقه آمریکا در تخریب 1700 سد، آیا ایران راه آمریکا را می رود؟

انسان های دوستدار محیط زیست دریافته اند که تولید برق با ساخت سدها نه تنها کمکی به اقلیم نمی کند بلکه عوارض جبران ناپذیر فراوانی را به محیط زیست جانوری و گیاهی وارد می سازد. اکنون حذف سدهای دردسرساز به عنوان مهمترین راه حل برای نجات اکوسیستم در دستور کار کشورها قرار دارد.

به گزارش تحریریه، بیشتر از یک قرن است که انسان سدها را به عنوان منبعی برای تامین انرژی الکتریسیته یا تامین آب کشاورزی احداث و مورد بهره برداری قرار می دهد. در ابتدا میزان رضایتمندی از این سازه های بزرگ دست بشر بالا بود و حتی برخی آن را نماد قدرت می دانستند و کشورها برای ساختن سدهای بزرگتر بر روی رودخانه های خروشان تر مسابقه می گذاشتند اما به تدریج اثرات مخرب سدها بر روی محیط زییست و حتی زندگی انسان ها مشخص شد.

نمونه بارز عوارض غیرقابل انکار سدها را در همین چند هفته اخیر در کشورمان شاهد بودیم به گونه ای که جلگه خوزستان به عنوان حاصلخیزترین زمین ها در ایران به خاطر ساختن چند سد و انتقال آب های سرشاخه های کارون و اروند رود به فلات مرکزی (جهت تامین مصارف آشامیدنی و صنایع بزرگ شهرهای اصفهان، یزد و قم ) خشک و نابود شدند. اعتراض های گسترده مردمی تنها گوشه ای از نارضایتی مردم نجیب خوزستان در برابر بی مبالاتی، اقدام غیرعقلانی و سرقت آب این دشت بزرگ بوده است. 

سال ها است که همان کشورهایی که در ساخت سدهای بزرگ پیشرو بودند به اشتباه خود پی برده اند و به تدریخ به دلایل زیست محیطی از احداث سدهای بیشتر تا حد امکان خودداری می کنند و حتی در صورت لزوم سدها را تخریب می کنند.

ایالات متحده به عنوان یکی از پییشروترین کشورها در امور سدسازی بیشتر از ۸۰ هزار سد بزرگ و کوچک را از بیشتر از یک قرن قبل تاکنون ساخته است و به صورت عمده برای تولید برق از آن ها بهره می برد. آمریکا در دوره های مختلف الگوی سدسازی بسیاری از کشورها و از جمله مقامات کشورمان بوده است اما روند های تازه ای در زمینه نوع نگاه به سد در این کشور به وجود آمده است. نکته اینجاست این رویکرد تازه در غرب، به دلیل نداشتن رانت مالی و سود اقتصادی چندان به مذاق مسئولان کشورمان مطلوب نبوده است و از آن سخن نمی گویند.

در آمریکا اکنون جریان ساخت سد معکوس شده است به گونه ای که هر سال تعداد کمتری از این سازه های پرخرج و پرعوارض ساخته می شود. حتی بسیاری از سدهای آمریکا که برای محیط زیست نامناسب تشخیص داده می شوند تخریب شده اند.

البته در کشورمان لابی سدسازی به علت منافع چند هزار میلیارد تومانی که برای ساخت هر سد وجود دارد مانع از اقدامی عقلانی در حفظ محیط زیست با کپی برداری از سیاست درست آمریکا می شود. حال آنکه هر مسئول و انسان دلسوز برای بشریت، حیوانات، اقلیم و زمین های ایران باید یک بار برای همیشه تصمیمی عاقلانه بگیرد و بین منافع شخصی و حفظ محیط زیست دست به انتخاب بزند.

تخریب ۱۷۰۰ سد در آمریکا

در بخش ذیل چند نمونه از اقدامات دولت آمریکا برای حفظ محیط زیست که با تخریب سدها صورت گرفته است، ارائه می شود:

از سال ۲۰۱۲ تاکنون بیشتر از ۱۷۰۰ سد در آمریکا جهت حفظ محیط زیست برچیده شده است. در سال ۲۰۲۰ نیز نزدیک به ۷۰ سد در سرتاسر آمریکا تخریب شدند تا جریان عادی در طبیعت حاصل شود.

دولت آمریکا از سال ۱۹۱۸ چهار سد بزرگ را بر روی رودخانه «کِلَمَت» با هدف تولید برق احداث کرد. البته به تدریج مشخص شد که به رغم تولید برق اما زیست جانوری منطقه مخصوصا زندگی ماهی های منطقه رو به نابودی رفته است.

فشار فعالان محیط زیست موجب شده که تخریب این چهار سد با هدف نجات ماهی‌های سالمون در دستور کار قرار بگیرد و بزرگترین پروژه حذف سدها در آمریکا آغاز شود. روند برداشتن این ۴ سد تا سال آینده تکمیل می شود. 

به نوشته تارنمای «American Rivers» برخی کارشناسان در آمریکا اعتقاد دارند حذف سدها در دوره همه گیری کرونا می تواند به احیای دوباره اقتصاد جوامع محلی هم منجر شود و سلامت ماهی، حیات وحش و رودخانه ها را به دنبال داشته باشد. 

۶۹ سد در ۲۳ ایالت های گوناگون آمریکا در سال ۲۰۲۰ حذف شدند. همچنین از مجموع بیش از ۱۷۰۰ سدی که در کمتر از یک دهه گذشته تخریب شده اند ۱۱ مورد در اوهایو، ۶ مورد در ماساچوست و ۶ مورد هم در نیویورک بوده اند.

به اعتقاد متخصصان حذف سدها نه تنها به بقای جانوران به ویژه ماهی ها کمک بسیاری کرده است بلکه موجب تامین پایدار اب سالم برای مناطق شهری و روستایی اطراف شده است.

نمونه دیگر از حذف سد در آمریکا، بزرگترین پروژه برچیدن سد بر روی رودخانه  Elwha در ایالت واشنگتن است که با هدف احیای زیستگاه ماهی ها و حیوانات صورت می گیرد.

به نوشته تارنمای «National Geographic Society» در بسیاری از مناطق جهان از آسیا تا آفریقا و آمریکای لاتین همچون یک قرن گذشته ایالات متحده، استدلال می شد که سدهای بزرگ به تولید برق کمک می کنند و مانع انتشار گازهای کلخانه ای می شوند. این در حالی است که سدهای بزرگ که در قرن بیستم ساخته شدند، آسیب های جدی فراوانی را به محط زیست وارد کرده اند.

با برداشته شدن این سدها به تدریج جانوران و ماهی ها به منطقه بازگشتند و درخت های تازه جوانه زدند. اکنون حذف سدها پذیرفته شده ترین روش برای احیای رودخانه ها و زمین های اطراف آن است.  

قبایل بومی اطراف رودخانه الوا سال ها برای حذف این سد تلاش سیاسی و اجتماعی انجام دادند و سرانجام در سال ۲۰۱۱ قادر شدند که دستور تخریب این سد بزرگ را که با خود ۲۱ میلیون مترمکعب رسوبات به همراه داشت را کسب کنند. آن ها با سوار کردن یک بیل مکانیکی بزرگ بر روی یک کشتی، خرد کردن بتن را شروع کردند و موفقیتی بزرگ را به نفع محیط زیست به دست آوردند.

پایان/

۱۴ مرداد ۱۴۰۰ - ۰۲:۰۰
کد خبر: 11587

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 1 + 5 =

    نظرات

    • نظرات منتشر شده: 14
    • نظرات در صف انتشار: 4
    • نظرات غیرقابل انتشار: 0
    • ﻣﺠﺘﺒﻲ IR ۰۳:۰۶ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      1 16
      اﻳﺮاﻥ ﻣﺜﻞ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘﺮﺑﺎﺭﺵ ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﻫﺴﺖ ﺑﺎ ﺭﻭﺩﻫﺎﻱ ﺩاﻳﻤﻲ و ﭘﺮ اﺏ اﻳﺮاﻥ ﺭاﻫﻲ ﺟﺰ ﺩﺭﺳﺖ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﺪ ﻧﺪاﺭﺩ اﻭﻟﻮﻳﺖ اﻭﻝ اﻳﺮاﻥ اﺏ ﺷﺮﺏ ﻫﺴﺖ
    • IR ۰۵:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      6 1
      باید برویم ولی خواهشا این دفعه کارشناسی عمل کنید ۱۰ سد روی رودخانه کرخه بیش از ۸۰ سد روی کارون سد گتوند فاجعه است چرا ما از اول راه خودمان‌را نرفتیم بابا ما ایرانی ها تو هر کاری اولین برین‌سازه های آبی شوشتر رو ببینین مربوط به دوره ساسانیان می دونستین حتی نون سنگک از اونجا ابداع شده آسیاب آرد و خنک کردن خونه ها در گرمای تابستان
    • حسین IR ۰۵:۴۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      4 9
      بهتر بود نویسنده این متن قبل از نوشتن متن ۵ دقیقه در مورد علت خشک شدن جلگه خوزستان توی گوگل اطلاعات کسب می‌کرد که دلیلشو استفاده آب شرب و صنایع اصفهان و یزد و قم عنوان نکند چون این دو حوزه آبی هیچ ربطی بهم ندارند و یا با غرض ورزی این جمله نگارش شده است، عالم محضر خداست باید مواظب اعمال و عقایدمون باشیم که باعث فتنه نشود
      • IR ۲۰:۴۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
        9 1
        عزیزم اب دزوکرخه وکارون بعدازسرچشمه هاواردخوزستان میشن پس هرهرانتقال ابی دزدی اب خوزستان وغارت استانهای لرستان وچهارمحال و....هستند
      • خوزستان IR ۰۰:۲۵ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۵
        7 0
        خودت برو خوب تحقیق کن بعد نظر بده
      • احمد IR ۱۹:۰۴ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۵
        9 0
        سال هاست که از سرچشمه های این رودخانه از کوهرنگ و استان لرستان آب با تونل هایی در عمق زمین، به سمت شهرهای بیابانی و مرکزی ایران منتقل می شه. شما لطفا کمی تفکر!!!!!
    • علی اصغر IR ۰۸:۰۷ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      9 0
      با سلام نباید فراموش کنیم کره زمین هم دقیقه مثل بدن انسان نباید با جراحی کردن از قبیل ساختن سد و غیره ..سلامتی ان را بخطر انداخت البته امریکا به این موضوع پی برده اند
    • IR ۰۹:۰۷ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      2 17
      عقل کل اگر سد های خوزستان بخصوص سد کرخه نبود سیل ۲ سال قبل کل خوزستان رو از بین برده بود هر چی اسراییل میگه شما نگین چشم
    • مجيد IR ۰۹:۱۸ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      5 1
      كاش مسئولان ما هم فقط به فكر نيروگاه هاي گازي باشند سد ها را تخيرب كنند
    • IR ۱۰:۳۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
      4 2
      شک نکنید که کشور ما دنبال رو سیاست و تقلید کننده بی چون و چرای حرکات و سیاست و ... از آمریکا است . که انکار این مهم نشان از کوتاه فکری هر کسی می تواند باشد . کشور ما در چند سال اخیر نشان داد که اگر در آمریکا یک اتفافی بیافتد خوب یا بد کشور ما نیز حتی برای نمایش هم شده باشد این کار را انجام می دهند بدون اینکه درک کنند مسئله چه بوده است . همین تقلید کورکورانه باعث گردیده سوء مدیریت و بی برنامه گی در کشور ما نمود کند و بعد از 40 سال وضعیت اقتصاد / سیاست / فرهنگ و ... به این جا برسد .
    • هاشم IR ۱۳:۵۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۶
      7 0
      خاک بر سر کسی که نفهمه این کار کلا اشتباهه.ساخت سد بجز موارد استثنایی کلا اشتباهه. بدو دلیل.اول همان آبی که میخواد پشت سد بمونه زیر زمین انبار میشه.دوم بیشتر آب پشت سد بخصوص در خوزستان که بیشتر سال گرم است بخار میشود.وآبی هم که میماند با املاح.ونمک زیادهست.در ضمن آبی به اصفهان نمی آید.اگر میاد هم برای مردم هبچ استفاده ای نداد.شاهدش رودخانه خشک وزمینهای کشاورزی که کویر شده اند.
    • IR ۲۲:۴۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۱۶
      0 8
      در کل دنیا تاکنون ۱۵۰۰ سدبزرگ ساخته شده چکوته در امریکا ۱۷۰۰ سد را تخریب کردند. بحش زیادی از آب مورد نیاز امریکا بخصوص در ایالات کم باران اریزونا و کالیفرتیا از طریق سدها نامین می شود. یک سد بزرگ که آنهم سالها قبل بدون در نظر گرفتن مسایل زیست محیطی ساخته شده بود نخریب شده. اگر سدها نبود مردم خوزستان و حتی تهران اصفهان و مشهد امسال آب آشامیدن نداشتند.
    • سعید IR ۰۱:۱۷ - ۱۴۰۰/۰۷/۱۳
      9 0
      به نظر من موضوع ایران وکم آبی از قدیم در ایران بوده وایرانیها خیلی خوب این موصوع رو مدیریت میکردن نمونش قناتهای ۸۰۰ساله یزد هست که نشون میده ما از قدیم اهمیت آب ومدیریت آب رو بلد بودیم .من خودم بچه کشاورز هستم تو منطقه اراک وسربند زمانی که بچه بودم ۱متر برف میومد هر موقع بارون میومد ۴روز طول میکشید .از زمانی که سد زدن دقیقا ۲۵ساله نه برف میاد نه بارون مردم میگن خدا روشکر سد هست والا از تشنگی هلاک میشدیم .متاسفانه آدما کم حافظه هستن یادشون میره قدیما چطور برف میومد وفرانوش میکنن علت داستان چیه .دوستان کره زمین هم مثل بدن انسان میمونه اگه یه رگ رو جلوشو ببندی ممکنه یکی از اعضای بدنت خشک بشه وقانون بده وبستان رعایت نشه .تو سد سازی هم همین داستان هست اگه رودخانه ها رو ببندیم چرخش برف وبارون از کار میوفته و یواش یواش انقدر کم میشع کع خو سدها هم خشک میشن اونوقت فاجعه رخ خواهد داد
    • سعید IR ۰۱:۲۲ - ۱۴۰۰/۰۷/۱۳
      6 1
      یه قانو هست به نام بده وبستان یعنی اگه چیزی رو ندی چیزی رو دریافت نمیکنی .مثلا اگه یه رودخانه رو ببندیم وسد سازی بکنیم مثل این میمونه رگ دستمون رو قطع کنیم واون دست خشک میشه اینم دقیقا همینطوره رودخانه ها خشک میشن ودیگه برف و بارون نمیاد وهوا گرم میشه زمین ترک میخوره حیوانات از بین میرن .بعد از چند سال هم که برف وبارون نیاد خود سد هم خشک میشع وتعطیل زندگی