به گزارش تحریریه، درحالی وزیر کشاورزی اخیراً اعلام کرده، به خودکفایی ۹۵ درصدی در تولید بذور کشاورزی رسیدیم و تنها در تولید بذور سبزی و صیفی کمبود داریم، که در سایت موسسه ثبت و گواهی بذر، هیچ گونه بذر علوفه‌ای یونجه ثبت نشده و بذر ذرت نیز پایه خارجی دارد.

کاظم خاوازی اخیراً در مراسم تجلیل از برگزیدگان بخش کشاورزی و منابع طبیعی اعلام کرد، تمام بذوری که در کشور تولید می‌شود به جز بذور سبزی و صیفی، حاصل تلاش‌های موسسه اصلاح نهال و بذر و موسسه تحقیقات دیم کشور است و با افتخار می‌توانیم اعلام کنیم در زمینه تولید بذر بیش از 95 درصد خوداتکا هستیم.

در بررسی این ادعا که همزمان با انتشار خبرهای متعددی در زمینه مشکلات کشاورزان در تامین نهاده ها بخصوص کود و بذر، نارضایتی دامداران در خصوص کمبود نهاده و گرانی علوفه و همچنین رسوب بذور مولد علوفه ای (ذرت-یونجه و . . .) در گمرکات کشور و آسیب وارده به آنها مطرح می‌شود، کافی است ابتدا سری به سایت موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال بزنیم تا صحت این ادعا را با بررسی بذوری که در این موسسه به ثبت ملی رسانده شده و بعضا در دسترس کشاورزان قرار می گیرد را ارزیابی و مشاهده کنیم.

خودکفایی 95 درصدی از تولید بذور از کجا آمد؟ بذر یونجه کجا ثبت یا معرفی شده؟

در مراجعه به این سایت و در بخش فهرست ارقام ملی ثبت شده بعد از گذر از بذور صیفی که به قول خود وزیر دچار عقب افتادگی تاریخی هستیم به بخش فهرست ملی ارقام زراعی بخصوص بخش گروه علوفه می رویم تا در سالی که به نام سال جهش تولید نامگذاری شده و کشاورزان تولید کننده علوفه و دامداران بیشترین مشکلات را در تامین نهاده داشته اند، وضعیت این دسته بذور را از منظر ارقام بذر ثبت شده ، کیفیت و کمیت بررسی کنیم. 

در مشاهده اولیه این سایت، عجیب ترین موضوعی که همان ابتدا متوجه می‌شویم آن است که در ایران که طبق اسناد موثق تاریخی مبدا و خواستگاه پیدایش علوفه یونجه در جهان است ، هیچ رقم یونجه ثبت شده ای در کشور وجود ندارد و موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال تا کنون هیچ رقمی را از ارقام داخلی و خارجی را شناسایی، ثبت و به کشاورزان یونجه کار کشور معرفی نکرده است.

 عملا این موضوع بیانگر آنست که تمام بذور یونجه موجود در دست کشاورزان یا بصورت روشهای کاملا سنتی و بدون رعایت تکنیک های تولید بذر در کشور تهیه می شود یا به گواه فعالین صنف بذر به صورت قاچاق از کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان به کشور وارد می شود.

این اتفاق باعث کاهش شدید راندمان در واحد سطح و اتلاف منابع ،گسترش آفات و بیماریهای زراعی و و از بین رفتن ذخایر ژنتیکی ارقام ایرانی شده، در حالی که علوفه یونجه در بخش علوفه سبز مصرفی دامپروری ها سهم عمده و جایگاه بسیار مهمی دارد و هنوز هیچ جایگزینی لایقی برای این علوفه بسیار باکیفیت معرفی نشده و لذا این بی توجهی تاثیر مهمی در کاهش توان کشور در زمینه تولید علوفه سبز مورد نیاز خواهد داشت. 

* از تولید بذور می توان سالانه یک میلیارد دلار کسب کرد

رضا حاتم زاده تولید کننده نمونه علوفه، دامدار و محقق بذور علوفه‌ای در این ارتباط در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: در بررسی سایت موسسه اصلاح نهال و بذر به علوفه بسیار مهم دیگری برمی خوریم که بخش عمده ای از به نژادگران و مالکان ارقام ثبت شده متعلق به شرکت های خارجی هستند.

 وی افزود: این دلیل دیگری بر نادرست  بودن ادعای وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر خودکفایی در تولید بذور در کشور است و لذا می توان نتیجه گرفت که وقتی در بذور بسیار مهم و پر مصرفی مثل ذرت و یونجه با این حجم از عقب افتادگی ، وابستگی و بی توجهی مواجه هستیم ، پس تکلیف سایر بذور زراعی مشخص است و باید گفت که ما در توجه به بذر بعنوان یکی از مهمترین کالاهای استراتژیک و مهم دچار غفلت و ضعف عملکرد تاریخی هستیم.

 حاتم زاده با اشاره به برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای مشارکت و ماندگاری بخش خصوصی ادامه داد: نقش بذور اصلاح شده در افزایش راندمان و عملکرد در واحد سطح و در صنعت کشاورزی امروز غیرقابل انکار است، اما هزینه های زیاد پژوهش و تولید رقم و حفاظت از حق ثبت ارقام، تقاضای نامعلوم بازار، تاثیر اقلیم روی تولید بذور، سیاست ها و قوانین سخت گیرانه مراکز ثبت ارقام ، قاچاق و تولیدات بی ضابطه و بی کیفیت بذر و ضعف نظارت و حمایت ناکافی وزارت جهاد کشاورزی بخشی از عواملی است که باعث سخت تر شدن تولید بذور توسط بخش خصوصی در کشور شده است.

وی اظهار داشت: این بی توجهی در بخش های پژوهشی و تحقیقاتی خصوصی نمود و تاثیر بیشتری دارد؛ در کشور ما سالانه حدودا بین 120 تا 140 میلیون یورو ارز برای واردات انواع بذر اصلاح شده هزینه می شود و همچنین ارزش ارزی بذور تولید داخل حداقل حدود 1 میلیارد دلار برآورد می‌شود.

این محقق تولید بذور غلوفه ای گفت: معمولا بعلت بازار پسندی بیشتر ، با قسمت محدودی از محصولات تولیدی از این بذرهای وارداتی، صادرات محصولات کشاورزی صورت می گیرد که حداقل در سال 98 ارزش صادرات محصولات کشاورزی تازه، بالغ بر 1 و نیم میلیارد دلار بوده است .

حاتم زاده گفت:  بذر به عنوان کالای مصرفی حساب نمی شود بلکه بذر یک کالای واسطه ای است که می تواند وارد شود، تبدیل به محصول کشاورزی و سپس صادر شود و از این طریق دارای ارزش افزوده چندین برابری گردد و در صورت مدیریت صحیح می تواند بسیار در ارزآوری و بهبود تجارت خارجی موثر باشد .

وی افزود: تا کنون حمایت کافی از تقویت و رشد بخش خصوصی در کشور نشده و حتی عاملی برای برنامه ریزی مشخص در تعیین نیاز واقعی کشور انجام نشده است.

ارتباط تولید علوفه در کشور و قیمت گوشت و شیر 

وی با اشاره به اینکه 20 درصد جمعیت شاغل در کشور کشاورزان و دامداران بوده که غالبا در روستاهای کشور ساکن هستند و بذر،کود ،سموم و تجهیزات کشت بعنوان ماده اولیه تولید مورد نیاز این دو قشر و برای تولید غذای کل جامعه نقش مهم و اساسی دارد، گفت: اما در طی چند سال گذشته در کنار ضعف عملکرد مزمن دولت در تامین کافی نهاده های مورد نیاز ، دخالتهای بانک مرکزی در فشار و سختگیری برای تامین نهاده های تولید مشکلات زیادی را برای کشاورزان ایجاد کرده است.

وی افزود: به همین دلیل شاهد خروج بخش مهمی از تولید کنندگان محصولات کشاورزی و دامپروری از این صنایع استراتژیک و مهم  کشور هستیم که این اتفاق خود باعث کاهش امنیت غذایی جامعه ، وابستگی بیشتر به واردات نهاده و غذا ، مهاجرت و حاشیه نشینی بیشتر به شهرهای بزرگ و در نهایت جهش قیمت ادامه دار مواد پروتئینی و کشاورزی را به همراه دارد.

حاتم زاده گفت:  کشاورزان تولید کننده علوفه سبز در کشور که مسئولیت تولید صددرصد نیاز علوفه غیره حجیم را در کشور را به عهده دارند و کشور را از واردات این محصول بی نیاز کرده اند اما گرانی چند برابری نهاده های مورد نیاز خود مواجه شده اند که این جهش قیمتی به محصول تولیدی یعنی علوفه منتقل خواهد شد و در نهایت دامداران با استفاده از این علوفه گرانقیمت بناچار مجبور به گرانی مجدد محصولات خود یعنی گوشت و لبنیات خواهند بود.

آخرین تکنولوژی بذر علوفه ای پر مصرف ذرت مربوط به 50 سال قبل است

سارا همراهی محقق و تولید کننده بذور علوفه در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: به دنبال تولید و  تکثیر بذور علوفه ای در داخل  و استفاده از پایه ها و ژرم پلاس های روز دنیا  و تولید آنها در کشور هستیم  و متاسفانه تنها تکنولوژی و دانشی که برای تولید بذر علوفه ای در کشور هست پایه آن مربوط به 50 سال قبل است.

وی گفت: بر اساس فعالیت هایی که برای تولید داخل در دست انجام داریم،  بذر های پایه پدری و مادری، لاین و جرم پلاس را به کشورمان وارد می‌کنیم و با تولید در داخل کشور در اختیار کشاورزان قرار می‌دهیم.

 همراهی گفت: علاوه بر بذر ذرتی که دانش آن بسیار قدیمی است بذر یونجه  ثبت شده ای نداریم ( از بذور سنتی ثبت نشده  یا وارداتی برای کشت استفاد می شود) در حالی که عمده تولیدات  علوفه ای از همین دسته ها باید تامین شود.

 وی گفت: یک نوع رقم یونجه برای ثبت معرفی کرده ام اما موسسه ثبت و گواهی بذر بعد از گذشت سه سال هنوز نتوانسته آن را بررسی و ثبت کند.

این تولید کننده بذور علوفه ای همچنین گفت:برخی از بذور هیبری نیز که تولید می شود خلوص پایینی دارد و باعث پایین آمدن عملکرد کمتر و مصرف آ ب و سایر منابع در واحد سطح بیشتر می‌شود.

چرا وزارت جهاد کشاورزی بذر ذرت علوفه ای جدیدی معرفی نمی کند؟

کاظم سرخه تولید کننده علوفه ای نیز در این  ارتباط در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم گفت: 70 هزار تن ذرت علوفه ای تولید می کنم اما به دلیل عملکرد پایین بذر علوفه ای داخلی، مجبور به به استفاده از بذور خارجی هستم.

وی با اشاره به اینکه کشاورز زاده هستم افزود: متاسفانه اگر بخواهیم بذور علوفه ای روز دنیا مقایسه کنیم تفاوت پراید و بنز است؛  بذور علوفه ای وارداتی در مقایسه با بذور داخلی 40 درصد ارزش غذایی بیشتری دارد و منجر به تولید شیر و گوشت بیشتر دام ها می شود، همچنین از سقط در دام ها جلوگیری می کند.

وی اظهار داشت: هر سال در دنیا بذور قدیمی را از رده خارج می کنند و بذر جدید معرفی می کنند اما  بذر ذرت مربوط به  بیش از 40 سال قبل  بوده و پایه مادری آن قدیمی است.

این کشاورز ادامه داد: به جهاد کشاورزی برای دریافت بذور اصلاح شده و با عملکرد مناسب مراجعه کرده ایم اما کسی در این خصوص پاسخگو نیست.

وی با مقایسه عملکرد بذور علوفه گفت:  از بذر ذرت روز دنیا می توانیم 125 تن در هر هکتار برداشت داشته باشیم اما از بذر سنتی بیش از 80 تن در هکتار نمی شود برداشت کرد.

سرخه ای گفت:دامدارها نیز به خاطر میزان پروتئین کمتر علوفه تولید شده با بذور سنتی داخلی، آن را به قیمت پایین تری خریداری می کنند.

پایان/