به گزارش تحریریه، روزنامه آنلاین «VZGLYAD.RU» نوشت، اتحادیه اروپا با تصویب هجدهمین بسته تحریمی خود علیه روسیه، سخت‌ترین گام تاکنون را در مجموعه اقدامات اقتصادی معرفی کرده است. این تحریم‌ها حوزه‌های گسترده‌ای از جمله بانک‌ها، نفت و گاز را هدف قرار داده‌اند، اما پرسش اصلی این است: این ضربه تا چه حد برای روسیه حیاتی است؟

«دیمیتری پسکوف» سخنگوی رئیس‌جمهور روسیه، پس از اعلام تصمیم اتحادیه اروپا اظهار داشت: «روسیه نسبت به محدودیت‌های غرب ایمنی پیدا کرده و با زندگی تحت فشار تحریم‌ها سازگار شده است».

اما بسته تحریمی جدید شامل چه مواردی می‌شود؟

بروکسل دسترسی حدود ۲۰ بانک روسی دیگر را از سیستم پرداخت بین‌المللی سوئیفت قطع کرد و به طور کامل هرگونه تراکنش را ممنوع ساخت.

«ناتالیا میلچاکووا» تحلیلگر ارشد در Freedom Finance Global معتقد است: «نه ثبات بخش بانکی روسیه، نه سپرده‌ها، و نه کارت‌های بانکی شهروندان عادی روس آسیب نخواهند دید. در بازار داخلی می‌توان از آن‌ها به‌طور معمول برای پرداخت استفاده کرد. بزرگترین بانک‌های روسیه مدت‌هاست که تحت تحریم‌های غرب قرار دارند، به همین دلیل واردکنندگان و صادرکنندگان روسی از مدت‌ها پیش به فناوری‌های جایگزین برای انجام پرداخت‌ها و تسویه‌حساب‌ها، بدون مشارکت سوئیفت، روی آورده‌اند. اگرچه این امر کمی امور لجستیک را پیچیده‌تر می‌کند، اما تجارت خارجی روسیه با شرکای ثابت خود یعنی چین، ترکیه، هند و اتحادیه اقتصادی اوراسیا همچنان حجم مبادلات بالایی دارد.»

جالب اینجاست که پکن گسترش تحریم‌های اتحادیه اروپا را که برای اولین بار شامل بانک‌های چینی می‌شود، محکوم کرده و متعهد شده است که از شرکت‌های خود با تمام اقدامات لازم محافظت کند.

بروکسل همچنین بر نفت و گاز متمرکز شده است. به ویژه، اتحادیه اروپا در حال تغییر سقف قیمت نفت روسیه است که در حال حاضر ۶۰ دلار در هر بشکه تعیین شده است. اکنون سقف قیمت به صورت پویا ۱۵ دلار کمتر از قیمت بازار تعیین می‌شود و سالی دو بار مورد بازبینی قرار می‌گیرد. این آستانه قیمت در محدوده ۴۵ تا ۵۰ دلار خواهد بود.

«ایگوریوشکوف» کارشناس دانشگاه مالی تحت نظر دولت روسیه و صندوق امنیت ملی انرژی (FNEB)، یادآور می‌شود: «سقف قیمت پویا بعید است که حجم صادرات ما را کاهش دهد و تأثیر زیادی هم بر قیمت‌ها نخواهد داشت. در مجموع چیز جدیدی ارائه نشده است. اگر به یاد بیاوریم که سقف قیمت در سال ۲۰۲۲ چگونه تصویب شد، آن زمان هم می‌خواستند سقف قیمت را "هر دو ماه ۵ درصد کاهش دهند"، اما هرگز این کار را نکردند. تصور بر این بود که مسکو سقف قیمت را رعایت خواهد کرد و چاره‌ای ندارد، اما در واقعیت روسیه به فروش نفت با قیمتی به مراتب بالاتر از ۶۰ دلار ادامه داد. بنابراین اگر سقف قیمت ۵ درصد کاهش می‌یافت، آنگاه آستانه کاهش نمی‌یافت بلکه افزایش می‌یافت، و این برایشان شرم‌آور بود که اعتراف کنند. به همین دلیل در تمام این سال‌ها، سقف قیمت حتی یک بار هم تعدیل نشد.»

یوشکوف تأکید می‌کند که حتی با کاهش ۱۵ درصدی سقف قیمت هر شش ماه یک بار، تفاوتی برای روسیه ایجاد نخواهد شد، زیرا "ناوگان سایه" ، نفت این کشور را بدون توجه به سقف قیمت و با هر قیمتی منتقل می‌کند. به ویژه که مکانیسم جدید تنها توسط اتحادیه اروپا تصویب شده و نه گروه هفت (G7) مانند مورد قبلی.

کارشناس صندوق امنیت ملی انرژی افزود «این بیشتر، مشکل کشتی‌داران اروپایی است که در چند ماه اخیر به حمل‌ونقل نفت روسیه روی آورده‌اند، زیرا نفت ما با قیمتی پایین‌تر معامله می‌شود. اروپایی‌ها با چنین تصمیمی، شرکت‌های خود را از کسب درآمد اضافی محروم می‌کنند.»

به علاوه، اتحادیه اروپا علیه هر دو خط لوله «نورد استریم» تحریم‌هایی را اعمال کرد، درحالیکه این خطوط گاز سال‌هاست که غیرفعال هستند. این تحریم‌ها، به هیچ وجه جدی‌ترین مشکل در مسیر راه‌اندازی مجدد این خطوط لوله نیستند.

یوشکوف متذکر می‌شود که «اولاً، باید یکپارچگی خطوط لوله پس از انفجارها بازسازی شود. ثانیاً، باید توربین‌ها به کانادا منتقل، تعمیر و بازگردانده شوند که این امر به دلیل تحریم‌ها غیرممکن است. ثالثاً، داوری‌های متعددی در اروپا انجام شده که منجر به بدهکاری رسمی گازپروم به بسیاری از شرکت‌های اروپایی شده است. اگر گازپروم شروع به تحویل گاز از طریق این خطوط لوله کند، بعید نیست که اروپایی‌ها تلاش کنند این گاز را بابت تسویه بدهی‌ها مصادره کنند. باید مسئله را دادگاه‌ها حل کنند و برای «نورد استریم۲» نیز باید مجوز بهره‌برداری دریافت شود.»

بروکسل همچنین علیه یک پالایشگاه بزرگ نفت در هند که تا حدی متعلق به شرکت روسی «روس‌نفت» است، تحریم‌هایی را وضع کرد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا خرید فرآورده‌های نفتی حاصل از نفت روسیه از کشورهای ثالث را هم برای اروپایی‌ها ممنوع کرده است.

با فرض بر اینکه یک پالایشگاه نفت هند به طور کلی بتواند با یافتن بازارهای فروش دیگر یا فروش سوخت در بازار داخلی هند به راحتی با مشکل کنار بیاید، می‌توان گفت که ممنوعیت تمام فرآورده‌های نفتی حاصل از نفت روسیه، وضعیت جدی‌تر است.

هند بزرگترین تأمین‌کننده فرآورده‌های نفتی از مواد اولیه روسیه برای اروپا است. طبق آمار ترکیه نیز به صادرکننده مجدد فرآورده‌های نفتی روسیه به اتحادیه اروپا تبدیل شده است. بنابراین، تحریم‌ها ضربه‌ای به آن‌ها و خود اروپایی‌هاست.

یوشکوف گفت: «اگر این ممنوعیت واقعاً کارساز باشد، مسلماً به تغییرات خاصی در بازار جهانی فرآورده‌های نفتی و نفت منجر خواهد شد. هند به عنوان یک تأمین‌کننده بزرگ فرآورده‌های نفتی، مجبور خواهد بود در جستجوی بازارهای فروش جایگزین باشد. در دوره گذار، افزایش تخفیف بر نفت روسیه بعید نیست، زیرا نامطلوب بودن (ریسک‌پذیری) آن افزایش خواهد یافت. اما در عرض یک تا دو ماه، ریسک‌پذیری بیشتر آن از بین خواهد رفت و بازار خود را بازسازی خواهد کرد. این برای خود اروپایی‌ها نیز یک مشکل خواهد بود، زیرا هند به یک تأمین‌کننده بزرگ سوخت تبدیل شده است و آن‌ها مجبور خواهند شد تأمین‌کنندگان جدیدی پیدا کنند.»

میلچاکووا نیز خاطرنشان کرد: «ممکن است "لوک‌اویل"، که سه پالایشگاه در اروپا دارد، آسیب ببیند؛ اما این شرکت روسی می‌تواند این کارخانه‌ها را بفروشد. صادرات فرآورده‌های نفتی روسیه نباید آسیب ببیند، به خصوص که شرکت‌های نفتی روسیه برای فروش محصولات خود انتخاب خوبی برای بازار داخلی دارند که در آنجا باید قیمت‌ها کاهش یابند. اینکه اتحادیه اروپا سوخت جایگزین را از کجا پیدا خواهد کرد، مشکل خودشان است.»

برای اتحادیه اروپا، این ممنوعیت به طور آشکار به افزایش دوباره قیمت‌ها منجر خواهد شد.

کارشناس صندوق امنیت ملی انرژی به این نکته اشاره کرد که «اروپایی‌ها مجبور خواهند شد بهای بیشتری بابت نفت بپردازند، پالایشگاه‌های خویش را بیشتر به کار گیرند و فرآورده‌های نفتی را در داخل تولید کنند. اما این امر کارایی بازار را کاهش می‌دهد و منجر به افزایش هزینه سوخت برای مصرف‌کننده نهایی در اروپا خواهد شد.»

به‌طور کلی، تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا آنقدر که بروکسل می‌خواهد نشان دهد، سخت‌گیرانه نیستند. هیچ اقدامی نمی‌تواند از آن بسته تحریمی‌ای که اتحادیه اروپا در اواخر سال ۲۰۲۲ و اوایل سال ۲۰۲۳ خرید نفت، سوخت و زغال‌سنگ روسیه را برای خود ممنوع کرد، پیشی بگیرد.

یوشکوف اضافه کرد که «این‌ها همه اقدامات نمایشی است تا به مردم اروپا نیز نشان داده شود که ترکیب فعلی کمیسیون اروپا در حال مبارزه با روسیه و حفظ موضع ضدروسی است، اما نه بیشتر از آن.»

اما یک نکته وجود دارد که روسیه باید در چارچوب این تحریم‌های به ظاهر بی‌ضرر، برای آن آماده باشد، اگر آن‌ها را به عنوان بخشی از یک نقشه پیچیده‌تر اتحادیه اروپا در نظر بگیریم.

طبق نتیجه‌گیری کارشناس صندوق امنیت ملی:«چنانچه اتحادیه اروپا در آینده بخواهد ورود تانکرها به دریای بالتیک را برای صادرات نفت روسیه ممنوع کند، آنگاه تحریم‌های فعلی نقش خود را ایفا خواهند کرد. در این صورت می‌توان از سقف قیمت به عنوان معیاری برای ممنوعیت استفاده کرد. اما لزوما اینطور نیست که اروپایی‌ها بدون حمایت آمریکا تصمیم به اجرای چنین اقدامی بگیرند.»

منبع: https://vz.ru/economy/2025/7/19/1346245.html

پایان/