به گزارش تحریریه، رسانه خصوصی توتیاو(头条) متعلق به شرکت فناوری بایت‌دنس چین، در گزارشی نوشت که اتحاد آشکار میان چین، روسیه و کره شمالی در رژه پیونگ‌یانگ، نشانه‌ی شکل‌گیری یک مثلث راهبردی تازه در برابر بلوک غرب است.

در شب دهم اکتبر، آسمان پیونگ‌یانگ در زیر بارانی ریز پوشیده شده بود و کره شمالی بار دیگر با برگزاری یک رژه‌ی باشکوه، موجودیت غیرقابل چشم‌پوشی خود را به جهان اعلام کرد.

با نگاهی به رژه‌های نظامی سال‌های اخیر کره شمالی می‌توان دید که این مراسم‌ها از روز به شب، و از آسمان صاف به زیر باران منتقل شده‌اند؛ و هر بار تأثیر بصری آن‌ها پرقدرت‌تر شده است. اما این بار، در مقطع حساس هشتادمین سالگرد تأسیس حزب کارگران، پیونگ‌یانگ حال‌وهوای این نمایش را به اوج رساند: باران نه‌تنها از سنگینی فضای نظامی نکاست، بلکه درخشش فلزی موشک‌ها را زیر نورافکن‌ها سردتر و تهدیدآمیزتر جلوه داد.

اما در این مراسم، چشمگیرترین بخش نه فقط موشک‌ها، بلکه چهره‌هایی بودند که در کنار رهبر کره شمالی ایستاده بودند — «متحدان در جایگاه مرکزی»: مقامات بلندپایه‌ی چینی، رهبران ویتنام، و نایب‌رئیس شورای امنیت فدراسیون روسیه، دمیتری مدودف.

نقطه اوج با بمب هسته‌ای: سه تحول راهبردی پشتِ «هُواسونگ–۲۰»

نمایش موشک قاره‌پیمای هواسونگ–۲۰ در پایان رژه بدون شک اوج مراسم بود، اما اگر فقط این «سلاح نهایی» را ببینیم، قدرت واقعی کره شمالی را دست‌کم گرفته‌ایم. آنچه پیونگ‌یانگ در حال ساختن است، نه یک سپر هسته‌ای ساده، بلکه شبکه‌ای چندلایه و سراسری از توان تهاجمی دقیق است.

تحول نخست: از «داشتن» تا «سرعت»

کره شمالی در سال‌های اخیر آزمایش‌های متعددی از موشک‌های مافوق‌صوت انجام داده است — از جمله هواسونگ–۱۱ و هواسونگ–۱۶بی. این آزمایش‌ها فقط برای ارتقای مدل‌ نیستند، بلکه نشانه‌ تغییر کامل مسیر فنی هستند.
این موشک‌ها با ترکیب بدنه‌ موج‌سوار و سوخت جامد، جهشی در سرعت نفوذ ایجاد کرده‌اند. نکته مهم‌تر آن‌که کره شمالی از سال ۲۰۲۳ به بعد بارها بر ویژگی‌هایی چون «پرواز طولانی در ارتفاع پایین» و «دور زدن رادار» تأکید کرده است — یعنی آزمایش‌هایی در شرایط واقعی جنگ برای سنجش توان نفوذ در سامانه‌های پدافند.
به بیان ساده، کره شمالی دیگر فقط به دنبال موشک‌هایی با برد زیاد نیست، بلکه می‌خواهد موشک‌هایی بسازد که هیچ سامانه‌ای نتواند متوقفشان کند.

هواسونگ–۱۶بی

تحول دوم: از «سوخت مایع» تا «سوخت جامد»

شتاب کره شمالی در توسعه موشک‌های سوخت جامد، فقط یک پیشرفت فنی نیست؛ بلکه تغییری در منطق بقا است.
موشک‌های سوخت مایع به آماده‌سازی طولانی نیاز دارند و محل پرتابشان به‌راحتی شناسایی می‌شود. در مقابل، موشک‌های سوخت جامد می‌توانند در چند دقیقه آماده و شلیک شوند، و فرصت واکنش را از دشمن می‌گیرند.
به این ترتیب، نیروهای موشکی کره شمالی از هدفی ثابت، به شبحی متحرک تبدیل می‌شوند و توانایی ضربه‌ی دومشان بسیار قابل‌اعتمادتر می‌شود.

نمایش تجهیزات نظامی در جریان نمایشگاه «توسعه دفاع ملی ۲۰۲۴» در پیونگ‌یانگ، ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴

تحول سوم: از «سلاح منفرد» تا «سیستم نظامی»

نوع و تنوع سلاح‌هایی که کره شمالی به نمایش گذاشت، نشان می‌دهد این کشور اکنون یک سیستم کامل تهاجمی چندلایه ساخته است:

• موشک‌های قاره‌پیما برای بازدارندگی راهبردی،
• موشک‌های مافوق‌صوت برای عبور از سامانه‌های پدافندی،
• موشک‌های کروز برای نفوذ در ارتفاع پایین،
• پهپادهای انتحاری و موشک‌های سرگردان برای نظارت و حملات دقیق،
• و راکت‌اندازهای دوربرد برای حملات اشباعی.

این ترکیبِ «موشک‌های بالستیک + موشک‌های کروز + پهبادهای انتحاری + راکت‌های دوربرد» دیگر فقط انبوهی از سلاح نیست؛ بلکه یک شبکه‌ی هماهنگ و مکمل رزمی است.
به‌ویژه موشک‌های کروز با برد حدود ۱۵۰۰ کیلومتر و توان پرواز در ارتفاع پایین، اگر با پرتاب از دریا ترکیب شوند، به پیونگ‌یانگ این امکان را می‌دهند که با دقتی جراحی‌گونه، اهداف مهم و ثابت دشمن را مورد اصابت قرار دهد.

متحدان در جایگاه مرکزی رژه

اگر نمایش تسلیحات را نماد «قدرت سخت» بدانیم، حضور هم‌زمان هیئت‌های چینی و روسی در جایگاه تماشاگران، بدون تردید «هسته‌ی نرم» این رژه بود.

نماینده روسیه، دمیتری مدودف، پس از ورود به پیونگ‌یانگ جمله‌ای گفت که بازتاب زیادی پیدا کرد:

«دوستان هنوز در کنار ما هستند، اما دشمنان در حال لرزیدن‌اند».

این جمله صریح‌ترین پیام را به جهان داد: روسیه و کره شمالی اکنون در یک جبهه و بر یک ارابه‌ی جنگی سوارند.

نگاهی به ترکیب هیئت همراه مدودف نیز این پیام را تقویت می‌کند: استانداران مناطق مرزی، وزیر منابع طبیعی، و نمایندگان فرهنگی — همه‌ی اعضا با وظایف مشخص همکاری وارد پیونگ‌یانگ شدند.
استاندار کورسک، الکساندر خینشتاین، آشکارا از ارتش کره شمالی بابت «نقش برادرانه‌اش در جنگ اوکراین» تشکر کرد و حتی فاش ساخت که مهندسان نظامی کره‌ای در جبهه‌های اوکراین در حال پاکسازی و پشتیبانی میدانی هستند.

این اطلاعات معنای بزرگی دارد: کره شمالی نه‌تنها برای روسیه سلاح می‌فرستد، بلکه نیروهای انسانی‌اش را هم به میدان فرستاده است. چنین همکاری‌ای دیگر صرفاً «معامله‌ی تسلیحاتی» نیست، بلکه به سطح هماهنگی عملیاتی در میدان نبرد ارتقا یافته است.

اما چرا روسیه تا این اندازه روی این رابطه سرمایه‌گذاری می‌کند؟
زیرا هرچه جنگ اوکراین طولانی‌تر شود، روسیه بیشتر به حمایت خارجی نیاز پیدا می‌کند. توپخانه و نیروهای متخصص کره شمالی دقیقاً همان چیزی است که می‌تواند کمبودهای روسیه را جبران کند. در مقابل، مسکو با انرژی، فناوری و حمایت دیپلماتیک پاسخ این همکاری را می‌دهد.

به بیان روشن، این یک الگوی کلاسیک از «گرم شدن در کنار هم» است — دو کشور که زیر فشار تحریم‌های غرب، با تکیه بر یکدیگر تلاش می‌کنند زنده بمانند و قدرت خود را تثبیت کنند.

هم‌زمان با برگزاری رژه، هیئت چینی نیز وارد پیونگ‌یانگ شد و با رهبر کره شمالی دیدار کرد. در این نشست، پیونگ‌یانگ از واژه‌ی «روابطی تزلزل‌ناپذیر» برای توصیف مناسبات با پکن استفاده کرد، و طرف چینی در پاسخ تأکید نمود که این روابط را باید «از منظر راهبردی و در افق بلندمدت» نگریست.
این گفت‌وگو عملاً توهم غرب را درباره‌ی سردی روابط پکن و پیونگ‌یانگ به‌کلی از میان برد.

حضور هم‌زمان چین، روسیه و کره شمالی در پیونگ‌یانگ، تصویری روشن از یک مثلث استراتژیک جدید ارائه داد.

🔷 از نظر اقتصادی، سه کشور به‌خوبی مکمل یکدیگرند:
کره شمالی منابع معدنی و نیروی کار فراهم می‌کند،
روسیه انرژی و فناوری در اختیار می‌گذارد،
و چین توان تولیدی و بازار مصرف را دارد.
هرچند تحریم‌های بین‌المللی هنوز محدودیت‌هایی ایجاد کرده‌اند، اما تجارت مرزی، ارزهای دیجیتال و مسیرهای غیررسمی مبادله به‌تدریج در حال گسترش‌اند.

🔷 از نظر دیپلماتیک، در حالی‌که آمریکا پیوسته اتحاد سه‌جانبه‌ی واشنگتن–سئول–توکیو را تقویت می‌کند و حتی به‌دنبال کشاندن ناتو به منطقه‌ی آسیا–اقیانوسیه است، چین، روسیه و کره شمالی عملاً به‌سمت هم‌گرایی بیشتر سوق داده می‌شوند.

این رابطه‌ی سه‌جانبه هرچند به‌معنای اتحاد نظامی رسمی نیست، اما برای غرب چالش‌برانگیزتر است؛ زیرا انعطاف‌پذیر، عمل‌گرا و مبتنی بر منافع متقابل است، و در عین حال سه کشور در مسائل کلیدی مواضعی هماهنگ دارند.

دشمنان در هراس: سیاست انزوای غرب در حال فروپاشی است

سیاست تحریم غرب علیه کره شمالی بر دو فرض استوار بود:
نخست این‌که فشار اقتصادی سرانجام پیونگ‌یانگ را به عقب‌نشینی وادار می‌کند،
و دوم این‌که انزوای بین‌المللی موجب فروپاشی این کشور خواهد شد.
اما اکنون واقعیت هر دو فرض را باطل کرده است.

کره شمالی در سال‌های اخیر توانایی سازگاری شگفت‌انگیزی از خود نشان داده است. با وجود تحریم‌ها، از طریق صادرات مواد معدنی، همکاری نظامی و سطح محدودی از گشایش خارجی، اقتصاد این کشور توانسته در شکاف‌های فشار بین‌المللی برای خود فضای تنفس بیابد.

همکاری عمیق‌تر با چین و روسیه نیز تحریم‌ها را پر از شکاف کرده است: وقتی تأمین سوخت پایدار است، واردات غله تضمین شده، و پیشرفت فناوری نظامی ادامه دارد، تحریم‌ها عملاً به سدّی سوراخ‌سوراخ تبدیل می‌شوند که دیگر توان بازدارندگی ندارند.

آنچه غرب را بیشتر سردرگم کرده، این است که کره شمالی از خود تحریم به‌عنوان ابزار انسجام داخلی استفاده کرده است.
فشار خارجی به ابزاری برای برانگیختن حس ملی‌گرایی تبدیل شده است. روایت «راه‌پیمایی در رنج» اکنون جای خود را به غرورِ خودکفایی و مقاومت ملی داده است.

به‌روشنی می‌توان دید که چیدمان ژئوپلیتیک شمال‌شرق آسیا تغییر کرده است.
در برابر اتحاد فزاینده‌ی آمریکا، کره جنوبی و ژاپن، اکنون همگرایی آرام اما مؤثر میان چین، روسیه و کره شمالی شکل گرفته است. نتیجه، پیدایش یک نظام چندقطبی، سیال و پیش‌بینی‌ناپذیر در این منطقه است.

شاید جمله‌ی مدودف — «دشمنان در حال لرزیدن‌اند» — اندکی اغراق‌آمیز به نظر برسد، اما انکارناپذیر است که آمریکا و غرب دیگر نمی‌توانند با همان الگوهای قدیمی، مسئله‌ی کره شمالی را مدیریت کنند.

پایان/