به گزارش تحریریه، «مدرن دیپلماسی» نوشت، گزارشهای اخیر منتشرشده توسط نهادهای امنیتی، نظامی و اطلاعاتی چین در ماههای نوامبر و دسامبر ۲۰۲۵ حاکی از افزایش همکاریهای دفاعی میان تایوان و اسرائیل برای توسعه سامانه دفاعی تایوانی «تایوان یا T-DOME» به سامانهای مشابه سامانه گنبد آهنین اسرائیل است؛ آن هم با کمک نظامی آشکار اسرائیل به تایوان در برابر چین. به همین دلیل، محافل ذیربط در پکن سفر محرمانه معاون وزیر دفاع تایوان، «فرانسوا وو»، به اسرائیل را در فاصله سپتامبر تا نوامبر ۲۰۲۵ زیر نظر گرفتند. گزارشهای اطلاعاتی و نظامی چین گمانهزنی کردند که تایوان ممکن است فناوریهای پیشرفته راداری و موشکی اسرائیل، مانند سامانه اسرائیلی «Arrow-2»، یا دیگر فناوریهای نظامی الهامگرفته از سامانههای اسرائیلی را برای استفاده در سامانه پدافند هوایی T-DOME تایوان، مشابه گنبد آهنین اسرائیل، خریداری کند.
اظهارات رسمی که بهصورت علنی توسط وزیر امور خارجه تایوان، «لین چیا-لونگ»، در نوامبر ۲۰۲۵ بیان شد و برای چین تحریکآمیز بود، نشان میداد که «با توجه به شباهت میان طراحی سامانه دفاعی T-DOM تایوان و سامانه گنبد آهنین اسرائیل، یادگیری فنی و تعامل دفاعی میان طرفهای اسرائیلی و تایوانی وجود داشته است.» خشم رسمی و نظامی چین نسبت به اسرائیل به اوج خود رسید، بهویژه پس از آنکه در سپتامبر ۲۰۲۵ پایتخت تایوان میزبان چندین هیئت اسرائیلی، از جمله شش عضو کنست اسرائیل، بود. افزون بر این، در اکتبر ۲۰۲۵، معاون وزیر امور خارجه تایوان، «فرانسوا وو»، در تلآویو با مدیرکل وزارت رفاه اسرائیل، «یینون آرونی»، دیدار کرد.
رابطه میان سامانه جدید پدافند هوایی تایوان که از نظر نظامی با نام T-DOM شناخته میشود و سامانه گنبد آهنین اسرائیل، و ارتباط آن با جنگ غزه، بههمراه بهرسمیتشناختن اسرائیل از سوی تایوان و حملات آن به حماس و ایران پس از جنگ غزه، و همچنین حمایت دولت تایوان از اصل جدایی از چین و مواضع آن علیه حماس و حمایت از تصمیمات اسرائیل در جریان جنگ غزه، همگی به شکلگیری این وضعیت انجامیدهاند. چین از شماری از اظهارات سیاسی و نظامی تایوان درباره جنگ غزه و حمایت آشکار تایوان از اسرائیل خشمگین است و تایوان را بخش جداییناپذیر از سرزمین اصلی چین میداند و بنابراین آن را فاقد حق هرگونه اظهارنظر سیاسی یا نظامی مستقل، بهویژه در حوزه سیاست خارجی، تلقی میکند. پیوندها و وابستگیهای فرضی تایوان به چین از نظر سیاسی و نظامی در چارچوب ژئوپلیتیک کنونی جهان و رقابت میان واشنگتن و پکن، پیچیده و درهمتنیده است.
در اینجا، چین پس از آنکه معاون وزیر امور خارجه تایوان، «فرانسوا وو»، در نوامبر ۲۰۲۵ سفری محرمانه به اسرائیل انجام داد، خشم خود را نسبت به اسرائیل ابراز کرد. این سفر مقام تایوانی به تلآویو در زمانی انجام شد که تایوان بهطور فزایندهای میان تهدیدهایی که از سوی چین با آن روبهرو است و تهدیدهایی که اسرائیل از سوی ایران و نیروهای نیابتی آن در منطقه با آن مواجه است، مقایسههایی انجام میداد.
این موضوع در گزارشی که روزنامه «تایمز آو اسرائیل» منتشر کرد برجسته شد؛ گزارشی که بهطور علنی بیان داشت «این تجربه مشترک میان تایوان و اسرائیل در مقابله با دشمنان بزرگتر، در سالهای اخیر به نزدیکی بیشتر میان دو طرف کمک کرده است.» وزیر امور خارجه تایوان، لین چیا-لونگ، در پاسخ تأکید کرد که «میان تایوان و اسرائیل تبادل تخصص و تعامل در حوزههای فناوری و دفاع وجود دارد» و افزود که «اسرائیل سامانه گنبد آهنین را دارد، در حالی که تایوان سامانه T-DOM را در اختیار دارد.» سامانه دفاعی چندلایه اسرائیل شامل گنبد آهنین، فلاخن داوود، موشکهای آرو و سامانه آمریکایی THAAD است. طراحی T-DOM تایوان، سامانههای موجودی مانند موشکهای پاتریوت آمریکا، موشکهای اسکایبو تایوان و توپهای ضدهوایی را یکپارچه میکند.
تایوان بهطور علنی سامانه نظامی به سبک اسرائیلی خود را اینگونه توجیه میکند که «شباهت زیادی میان تهدید نظامیای که از سوی چین با آن مواجه است و تهدیدی که اسرائیل با آن روبهرو بوده و درگیریهایی با کشورهای همسایه، از جمله ایران، داشته، وجود دارد.» به همین دلیل، تایوان که دولت آن ادعاهای ارضی چین را رد میکند، از مقامات و قانونگذاران اسرائیلی میزبانی میکند. حضور دیپلماتیک تایوان در خاورمیانه محدود است، اما هر دو طرف، تایوان و اسرائیل، بهترتیب در تلآویو و تایپه دفاتر نمایندگی دارند. از این رو، چین با سفر هیئتهای رسمی نظامی و سیاسی اسرائیل به تایوان یا بالعکس مخالفت کرد. وزارت امور خارجه تایوان از اظهار نظر درباره اینکه آیا هیئتهای رسمی نظامی و سیاسی به اسرائیل سفر کردهاند یا نه، خودداری کرد. پاسخ تایوان به طرف چینی به بیانیهای رسمی محدود شد که در آن آمده بود «تایوان و اسرائیل ارزشهای آزادی و دموکراسی را با یکدیگر به اشتراک میگذارند و بهطور عملی به همکاری برای ارتقای همکاری و منافع متقابل در حوزههایی مانند تجارت، فناوری و فرهنگ ادامه خواهند داد و از اشکال بیشتر همکاریهای سودمند متقابل استقبال میکنند.»
اعتراض قاطع نظامی چین به وزارت دفاع اسرائیل عمدتاً ناشی از شباهت میان سامانه جدید پدافند هوایی چندلایه تایوان، موسوم به T-DOM، و سامانه گنبد آهنین اسرائیل بود. وزارت دفاع چین و ارتش آزادیبخش خلق شباهت کامل میان طرحهای ساخت سامانه گنبد آهنین اسرائیل و طرحهای تایوان برای سامانه پدافند هوایی چندلایه خود که از نظر نظامی با نام «T-DOM» یا (Taiwan-DOM) شناخته میشود، کشف کردند.
دولت تایوان پیشتر از وزارت دفاع اسرائیل درخواست کرده بود برای مسلحسازی این سامانه بهمنظور مقابله مستقیم با چین کمک کند؛ هدف از این درخواست، بنا بر ادعاهای تایوان که خطاب به آمریکا و غرب مطرح شده بود، فراهم کردن رهگیری مؤثر تهدیدات هوایی چین علیه تایوان بود. سامانه دفاعی جدید T-DOM تایوان، به گفته دولت تایوان که با چین مخالفت میکند، شبیه به گنبد آهنین اسرائیل است و یک سامانه پدافند هوایی برد کوتاه به شمار میرود که برای رهگیری موشکها و تهدیدات در نزدیکی تایوان طراحی شده است. روابط نظامی رو به گسترش تایوان با اسرائیل با هدف یکپارچهسازی سامانههای حساس نظامی و دفاعی اسرائیلی و آمریکایی موجود، مانند موشکهای پاتریوت آمریکا و موشکهای اسکایبو تولید داخل تایوان، با یک شبکه پیشرفته پدافند هوایی تایوانی مشابه گنبد آهنین اسرائیل دنبال میشود. این یکپارچهسازی با هدف افزایش دقت رهگیری سامانههای تهاجمی چین توسط تایوان و ارتقای کارایی دفاعهای تایوان در برابر چین انجام میشود.
این امر نشاندهنده همکاری نظامی پنهان، گسترده و مداوم میان تایوان و اسرائیل علیه چین است، با وجود آنکه میان دو کشور شناسایی دیپلماتیک رسمی وجود ندارد؛ وضعیتی که چین با آن مخالف است.
از منظر پژوهشی و تحلیلی در طرف چینی، بیانیه تایوان که مستقیماً علیه خود چین صادر شده و بر اهمیت یادگیری از تجربه اسرائیل و درسهای جنگ غزه برای مقابله با هرگونه تجاوز یا تهدید، مانند آنچه از سوی حماس مطرح میشود، تأکید دارد، تحریک موضع چین در قبال خود جنگ غزه محسوب میشود. این امر بهویژه با توجه به اعلام رسمی تایوان مبنی بر اینکه در حال بررسی همه سناریوهای جنگ در غزه و میزان اثربخشی سامانه گنبد آهنین اسرائیل در رهگیری موشکهای شلیکشده از سوی دشمنان اسرائیل، مانند حماس، ایران و حزبالله، برای توسعه دفاعهای خود در برابر هرگونه حمله احتمالی چین است، صادق است. این موضوع وجود پیوندی آشکار میان جنگ غزه و نزدیکی تایوان و اسرائیل را تأیید میکند؛ نزدیکیای که اسرائیل از نظر نظامی از آن بهرهبرداری کرده است، بهویژه با توجه به وخامت روابط آن با چین و موضع چین که اسرائیل آن را در جریان جنگ غزه جانبدارانه به نفع فلسطینیها تلقی کرد و به تیره شدن روابط چین و اسرائیل انجامید. در نتیجه، اسرائیل از این تنش میان تایوان و چین برای تقویت روابط خود با تایوان استفاده کرده است. وزیر امور خارجه تایوان، فرانسوا وو، بهصراحت اظهار داشت که کشورش در حال تلاش برای تعمیق روابط خود با اسرائیل است و از آن حمایتی بیش از هر کشور دیگری در خاورمیانه دریافت کرده است.
بهدلیل این تحولات، چین بهطور رسمی مخالفت خود را با این رابطه آشکار نظامی و دفاعی میان تایوان و اسرائیل اعلام کرد. این دور زدن آشکار اسرائیل در روابطش با تایوان در برابر اقدامات پکن، بهویژه نگرانکننده است. اگرچه اسرائیل بهطور رسمی تایوان را بهعنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمیشناسد و مانند بیشتر کشورهای جهان تنها بهصورت نظری به «سیاست چین واحد» پایبند است تا روابط خود با پکن را حفظ کند، اما موضع اخیر تایوان که در آن طرف تایوانی بهطور رسمی تمایل خود را برای تقویت روابط با تلآویو پس از جنگ غزه اعلام کرد و موضع فلسطینیان را «بسیار بد» توصیف نمود، خشم چین را برانگیخت. چین تایوان را بخش جداییناپذیر از قلمرو خود میداند و بهشدت با هرگونه تماس رسمی یا همکاری نظامی میان تایوان و هر کشور دیگری، بهویژه اسرائیل، مخالفت میکند.
بر این اساس، محافل سیاسی، اطلاعاتی و امنیتی چین چنین همکاری نظامی میان تایوان و اسرائیل را نقض حاکمیت ملی خود و مداخله در امور داخلیاش از سوی دولت نخستوزیر اسرائیل، «بنیامین نتانیاهو»، و وزارت دفاع او میدانند؛ امری که از سوی دولت پکن مردود شمرده میشود.
پایان/
نظر شما