به گزارش تحریریه، روزنامه صهیونیستی هاآرتص در تحلیلی به قلم «لیزا روزوفسکی» آورده است: قطر در حال وارد کردن فشار بر ایالات متحده است تا هرچه سریعتر، حتی پیش از تشکیل «نیروی ثبات بینالمللی»، سازوکار حاکمیتی فلسطینی در نوار غزه ایجاد شود. در دولت ترامپ نیز گرایش فزایندهای وجود دارد که چنین نهادی بهعنوان مرحلهای ضروری برای تثبیت راهحل در غزه تلقی شود.
هفته گذشته و پس از دیدار نخستوزیر قطر «محمد آلثانی» و وزیر خارجه ترکیه «هاکان فیدان» با نماینده ویژه ترامپ، «استیو ویتکاف»، بیانیهای منتشر شد که در آن بر لزوم ایجاد یک نهاد حکومتی فلسطینی در غزه تأکید شده بود.
ویتکاف در این بیانیه، به نمایندگی از همه شرکتکنندگان، اعلام کرد که باید امکان تشکیل یک ساختار حکومتی تحت «مرجعیت واحد غزه» برای حفاظت از غیرنظامیان و حفظ نظم عمومی فراهم شود.
قطر از آمریکاییها میخواهد که هرچه زودتر ــ ترجیحاً پیش از سفر آتی «بنیامین نتانیاهو» به میامی در هفته آینده ــ یک کمیته تکنوکرات فلسطینی تشکیل دهند تا عملاً اداره نوار غزه را در دست گیرد. در بیانیه ویتکاف هیچ اشارهای به «نیروی ثبات بینالمللی» نشد؛ موضوعی که در اظهارات «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا نیز بازتاب یافت و نشان میدهد واشنگتن به این جمعبندی رسیده که تشکیل چنین نیرویی تنها در مرحلهای بعدی ممکن خواهد بود.
همزمان، بیانیهای جداگانه از سوی ترکیه منتشر شد که در آن تأکید شده بود در نشست میامی درباره ترتیباتی گفتوگو شده که تضمین میکند غزه توسط خود ساکنان آن اداره شود. هرچند آمریکاییها هنوز از این ادبیات استفاده نمیکنند، اما بهنظر میرسد آنها نیز دریافتهاند که بدون مشارکت مستقیم و گسترده نهادهای حکومتی غزّهای، راهحلی برای این منطقه وجود نخواهد داشت.
از دید قطر ــ که در این زمینه با ترکیه و مصر همنظر است ــ تشکیل دولت فلسطینی برای اداره غزه و اعزام هزاران نیروی پلیس وابسته به تشکیلات خودگردان که قرار است در مصر و اردن آموزش ببینند، گامهای فوری و ضروری برای جلوگیری از فروپاشی آتشبس است. در مقابل، استقرار نیروی ثبات بینالمللی که مستلزم سازوکاری روشن برای خلع سلاح حماس است، به مرحلهای بعدی موکول میشود.
یک منبع رسمی منطقهای آگاه از گفتوگوهای مرحله دوم به هاآرتص گفته است که تنها راه وادار کردن حماس به کنارهگیری از حکومت در غزه، تشکیل دولت تکنوکرات فلسطینی است. به گفته او، این اقدام باید حتی پیش از آغاز گفتوگوهای طولانی و پیچیده درباره خلع سلاح حماس انجام شود. وی افزود: «نیروی ثبات بینالمللی باید بهعنوان سازوکار نظارتی عمل کند، در حالی که دولت تکنوکرات و پلیس غزه نقش واسطه میان این نیرو و واقعیتهای میدانی را بر عهده خواهند داشت.»
به گفته همین منبع، مصر یک ماه پیش فهرستی شامل چند ده نام از نامزدهای فلسطینی برای عضویت در کمیته تکنوکرات به اسرائیل ارائه کرده و اخیراً نیز فهرست کوتاهتری از سوی آمریکا ارسال شده است؛ اما تا پایان هفته گذشته، اسرائیل هنوز پاسخی نداده بود. در نشست میامی، راههای تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای تأیید این فهرستها مورد بحث قرار گرفت.
مارکو روبیو نیز در کنفرانس خبری آن روز گفت که «تا دیروز پیشرفتهایی در افزودن اسامی جدید به اعضای کمیته تکنوکرات حاصل شده است» و بر ضرورت اجرای مرحله نخست طرح ترامپ، شامل تشکیل «شورای صلح فلسطینی» و کمیته تکنوکرات، تأکید کرد. او افزود که «اندکی بعد از آن، نیروی ثبات بینالمللی تشکیل خواهد شد»، اما در عین حال اذعان کرد آمریکا به کشورهایی که برای مشارکت در این نیرو اعلام آمادگی کردهاند، بدهکار پاسخهای روشنتری درباره اختیارات و سازوکار تأمین مالی این نیرو است.
ایده تشکیل کمیته تکنوکرات مستقل از تشکیلات خودگردان و حماس نخستین بار از سوی مصر و بهعنوان جایگزینی برای طرح ترامپ در زمینه کوچ اجباری و پروژه «ریویرا» مطرح شد. مصر همچنین رویکرد «عملیاتهای موازی» را تبلیغ میکند؛ رویکردی که بهکلی با منافع دولت اسرائیل در تضاد است. در حالی که نتانیاهو هرگونه پیشرفت در غزه را به پایان مرحله نخست طرح ترامپ ــ از جمله بازگرداندن جسد گروگان «ران گونئیلی» و خلع سلاح حماس ــ مشروط کرده، مصر بر پیشبرد همزمان چند مسیر پافشاری دارد: آغاز زودهنگام بازسازی در غرب خط زرد حتی در صورت تداوم حاکمیت حماس، و ورود نیروهای فلسطینی جایگزین به غزه پیش از هر توافق رسمی درباره خلع سلاح این جنبش.
به گفته منبع منطقهای دیگری که اخیراً با هاآرتص گفتوگو کرده است: «اصرار بر اینکه خلع سلاح حماس باید نخستین گام باشد، عملی نیست. خلع سلاح یک روند است، نه یک اقدام فوری.
اسرائیلیها میخواهند غیرعملی رفتار کنند، زیرا به دلایل سیاسی داخلی خواهان فروپاشی کل این روند هستند.»
«فردریک ژورنِس» سفیر فرانسه در اسرائیل که با پادکست انگلیسیزبان روزنامه «هاآرتص» گفتوگو کرده، دیدگاهی مشابه ارائه داده است. او میگوید:
«در سال ۲۰۰۷ نیروهای پلیس تشکیلات خودگردان در غزه یونیفرمهای خود را کنار گذاشتند و لباس حماس پوشیدند.
واقعیت این است که اکنون باید همان روند را، اما در جهت معکوس، اجرا کنیم. باید نیروهای حماس را به سلاحهایی کمخطرتر مجهز کرده و آنها را به پلیس محلی خیابانی تبدیل کنیم.»
ژورنِس در ادامه، این روند را با بازادغام نیروهای گروههای اسلامگرا در الجزایر و لبنان مقایسه میکند و میافزاید:
«باید برای آنها شغلهایی در پلیس محلی ایجاد و دوباره جذبشان کرد.
رهبری این گروهها عملاً از میان رفته و چیز زیادی از آن باقی نمانده، اما اکنون نوبت کار میدانی است؛ کاری که نه قهرمانانه است و نه بیهزینه و سرشار از امتیاز دادن است.»
او درباره تسلیحات سنگین ــ از جمله راکتهای RPG که به گفتهاش باید جمعآوری شوند ــ تصریح میکند:
«مصریها با جدیت فراوان روی این موضوع کار میکنند.»
با این حال، تردیدهای جدی وجود دارد که بنیامین نتانیاهو چنین نگاه خوشبینانهای به آینده غزه داشته باشد.
پرسش اصلی این است که او تا چه اندازه تلاش خواهد کرد ــ و تا چه حد موفق خواهد شد ــ این «قطار بینالمللی پرسرعت» به رهبری قطر را در دیدارش با دونالد ترامپ متوقف کند.
پایان/
نظر شما