به گزارش تحریریه، روزنامه «فایننشال تایمز» آورده است: رئیس‌جمهور ایران، دولت خود را مأمور کرده است تا مطالعات امکان‌سنجی درباره انتقال پایتخت از تهران را انجام دهد و گفته است که چالش‌های زیست‌محیطی باعث شده‌اند این کلان‌شهر گسترده با جمعیت ۱۰ میلیون نفر غیرقابل سکونت شود و ترک آن «دیگر گزینه نیست، بلکه یک الزام است».
پزشکیان هفته گذشته گفت: «تهران توسعه یافته و بیش‌ازحد بارگذاری شده است. ما منابع آب زیرزمینی خود را تخلیه کرده‌ایم، آب را از جاهای دیگر به تهران منتقل می‌کنیم، اما همچنان کمبود داریم. چه سیاستی اجازه می‌دهد توسعه بدون پایداری زیست‌محیطی دنبال شود؟»
او پیشنهاد داده است که ایران می‌تواند پایتخت جدیدی در نوار ساحلی جنوبی و کم‌جمعیت مکران در خلیج عمان بسازد، جایی که طرفداران آن معتقدند پتانسیل توسعه عظیمی دارد و به مسیرهای تجارت دریایی نزدیک است.
اما کارشناسان این ایده را رد کرده‌اند — که هنوز در مراحل اولیه است — و می‌گویند جمهوری اسلامی ظرفیت چنین پروژه عظیمی را ندارد؛ پروژه‌ای که بارها طی دهه‌ها مطرح شده اما به دلیل موانع بزرگ کنار گذاشته شده است.
با اقتصاد ایران که تحت فشار تحریم‌های آمریکا و جنگ به سختی نفس می‌کشد، آن‌ها می‌گویند انتقال و ساخت پایتخت جدید نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است که کشور توان آن را ندارد.
علی بیت‌اللهی، مدیر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، گفت: «این ایده بر فرضی ساده‌انگارانه و نادرست استوار است که فقط با جابجایی پایتخت از یک مکان جغرافیایی به مکان دیگر، جمعیت زیادی به منطقه جدید مهاجرت خواهند کرد.»
ده‌ها کشور — از برزیل تا قزاقستان — در دهه‌های اخیر پایتخت خود را منتقل کرده‌اند، اما چنین پروژه‌هایی هزینه‌ها و چالش‌های لجستیکی بزرگی داشته‌اند.
اندونزی در حال انتقال پایتخت خود از جاکارتای شلوغ به شهر نوسانتارا در بورنئو است، اما این پروژه با تأخیرهای زیادی مواجه شده است.
با این حال، بزرگی چالش‌های پیش روی تهران ترسناک است. شهر از فرونشست شدید زمین رنج می‌برد، چرا که خشکسالی و مدیریت ضعیف آب باعث فروکش کردن زمین شده است. بر روی گسل‌های لرزه‌ای اصلی قرار دارد و در معرض زلزله‌های مخرب است. حتی قبرستان شهر نیز در حال پر شدن است.
اما مسئولان محلی با پروژه‌هایی برای بهبود کیفیت زندگی در حال پیشروی هستند.
تهران قرار است ایستگاه جدید متروی مرکز شهر را افتتاح کند که به دلیل نزدیکی به بزرگ‌ترین کلیسای شهر «ایستگاه حضرت مریم مقدس» نام‌گذاری شده و با آثار هنری مسیحی ظریف — از جمله مجسمه دو متری مریم مقدس — تزئین شده است.
شهرداری همچنین در حال ساخت ۱۰۰ کیلومتر مسیر پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در طرحی برای احیای شهر است، در حالی که دولت پروژه انتقال آب از سد طالقان، ۱۴۰ کیلومتر شمال‌غرب تهران، به پایتخت را تسریع کرده است.
اما انزوای بین‌المللی ایران، توانایی مسئولان را برای اقدام پیچیده می‌کند. حسن فرتوسی، دبیرکل کمیسیون ملی ایران در یونسکو، گفت تحریم‌ها مانع بزرگی برای توسعه علمی و انتقال فناوری لازم برای مقابله با چالش‌های تهران هستند.
بیت‌اللهی گفت: «انتقال پایتخت باعث توقف فرونشست زمین نخواهد شد. خطر زلزله از بین نمی‌رود. تأمین آب تهران افزایش نخواهد یافت. آلودگی هوا ادامه خواهد داشت.»
او افزود: «در واقع، به نظر من یک جنبه منفی این است که تهران ممکن است توجهی که اکنون به عنوان پایتخت دریافت می‌کند را از دست بدهد.»
طرح پزشکیان برای انتقال پایتخت به نظر نمی‌رسد در میان مردم تهران محبوب باشد، بسیاری این پیشنهاد را پاسخی غیرعملی به مشکلاتی می‌دانند که خود نتیجه سال‌ها بی‌توجهی و مدیریت ضعیف رسمی هستند.
مهلا، دانشجوی دانشگاه، گفت: «هدف از انتقال پایتخت چیست؟ آیا مشکلات حل می‌شوند؟ فکر می‌کنید انتقال پایتخت رایگان است؟»
او افزود: «آن‌ها می‌توانند بخشی از آن پول را صرف حل مشکلات تهران کنند. حتی اگر موفق به [انتقال پایتخت] شوند، این فقط یک راه‌حل کوتاه‌مدت خواهد بود. و تنها چند سال طول خواهد کشید تا پایتخت جدید با همان مشکلات مواجه شود.»
کارشناسان می‌گویند مسئولان باید به جای این کار، فرصت‌های اشتغال، بهداشت و آموزش را به طور مساوی‌تر در سراسر کشور توزیع کنند.
یک مقام شهرداری گفت: «در آن صورت، مردم دیگر فقط به دلیل وجود مدارس، بیمارستان‌ها و امکانات شهری بهتر به تهران مهاجرت نخواهند کرد.»
بیت‌اللهی موافق است و استدلال می‌کند که توسعه مکران نیازمند سرمایه‌گذاری مستمر در طول زمان است. «اگر زیرساخت‌های کافی برای معیشت در آنجا ایجاد شود، مردم مجبور نخواهند بود مهاجرت کنند. آن‌ها داوطلبانه این کار را انجام خواهند داد.»
منبع: مطالعات رسانه‌های بین‌المللی
پایان/
نظر شما