به گزارش تحریریه، شبکه خبری «الجزیره» قطر، در گزارشی به قلم «غازی دحمان» تحلیلگر سوری با عنوان «واقعیت اهداف آمریکا در سوریه» آمده است: وزارت امور خارجه سوریه توافق با آمریکا درباره برپایی پایگاه نظامی آمریکا در جنوب سوریه را تکذیب کرد. این تکذیب در ظاهر درست به نظر می‌رسد، اما شاخص‌های بسیاری بیانگر نوعی هماهنگی با آمریکا در عرصه‌های نظامی است. این نشان می‌دهد تکذیب این موضوع از سوی وزارت امور خارجه سوریه از یک زاویه درست است و آن، نبود پایگاه به‌طور آشکار است. اما حضور نظامی آمریکا با پوشش‌ها و شیوه‌های مختلف، با توجه به شرایط و دلایل گوناگون، وجود دارد.

جابجایی نیرو و موقعیت‌یابی جدید در سوریه

با توجه به اینکه نیروهای آمریکایی از پیش در پایگاه‌هایی در شرق سوریه و در «التنف» حضور دارند، می‌توان تحرک نظامی آمریکا در سوریه را به‌عنوان یک جابجایی نیرو یا یک موقعیت‌یابی جدید در سوریه در نظر گرفت. از این‌رو، شاید واشنگتن مجبور به افزایش سرمایه‌های نظامی خود در سوریه نباشد، اما این حضور را متناسب با تحولات جدید، از جمله ادغام مجدد نیروهای دموکراتیک سوریه در ساختارهای ارتش سوریه و همچنین توافق امنیتی میان سوریه و اسرائیل که پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک امضا شود، دوباره سازمان‌دهی کند.

زمینه‌سازی برای انتشار این نیروها از سخنان «توماس باراک» فرستاده آمریکا، در حاشیه سفر «احمد الشرع» به واشنگتن و امضای توافق‌نامه پیوستن سوریه به ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش مطرح شد. او گفت سوریه به یک شریک اساسی برای آمریکا تبدیل شده است. همچنین رئیس دولت موقت سوریه در این سفر اعلام کرد سوریه یک هم‌پیمان ژئوپلیتیکی برای آمریکا شده است و این کشور همه آنچه را که این ائتلاف از جنبه هماهنگی امنیتی مشترک میان دو طرف نیاز دارد، دارا است.

آمریکا در هفته‌های اخیر تحرک‌هایی را در صحرای سوریه داشت که این موضوع بیانگر تمایل آمریکا برای انتشار دوباره نیروهایش در سوریه به مناطق جدید است.

سفرهای «برند کوپر» فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (CENTCOM) به دمشق در ماه‌های سپتامبر و اکتبر نیز بیانگر وجود تفاهم‌هایی درباره حضور نظامی آمریکا در سوریه است. همچنین یک هیئت نظامی از ائتلاف مبارزه با تروریسم به پایگاه‌های نظامی پیرامون صحرای سوریه، مانند پایگاه‌های هوایی «الضمیر» و «السین»، سفر کرده است. این پایگاه‌ها به دمشق و جنوب سوریه نزدیک هستند. هم‌زمان با این موضوع، جنگنده‌ها و خودروهای زرهی آمریکا به پایگاه التنف رسیدند که این امر بیانگر تمایل آمریکا برای تقویت حضور در منطقه است.

به نظر می‌رسد حومه دمشق، از چهار طرف آن (صحرا، شرق لبنان، جنوب سوریه و غرب)، مقصد مورد نظر نیروهای آمریکایی و ائتلاف بین‌المللی مبارزه با تروریسم است. نیروهای ائتلاف مبارزه با تروریسم به‌تازگی عملیات زمینی را در مناطق الضمیر و القلمون انجام دادند و هسته‌های خفته گروه‌های افراطی را هدف قرار دادند.

با این وجود حضور نظامی آمریکا در سوریه ممکن است به شکل جدیدی، در قالب یک اتاق عملیات برای مدیریت امنیت و مبارزه با تروریسم، به‌عنوان بخشی از بازسازی و بازتعریف حضور آمریکا با در نظر گرفتن تحولات جدید در پرونده سوریه، شکل بگیرد و واشنگتن اهداف خود را در پرتو آن تدوین کند. رویکرد آمریکا در این زمینه با روند منطقه‌ای که به دنبال ایجاد ثبات در سوریه، حفظ تمامیت ارضی آن و مهار تلاش اسرائیل برای تجزیه سوریه است، تلاقی دارد و این موضوع می‌تواند آثار منفی برای امنیت کشورهای منطقه به همراه داشته باشد.

اهداف آمریکا از حضور در سوریه

در بخش دیگری از گزارش شبکه الجزیره می‌خوانیم: حضور دوباره نیروهای آمریکایی در سوریه ناشی از شماری ملاحظات ژئوپلیتیکی و امنیتی است که انگیزه قوی برای تحرک کنونی آمریکا را شکل می‌دهند. نخستین ملاحظه در این زمینه، بازتعریف حضور آمریکا در منطقه است زیرا جنگ علیه «داعش» دیگر به‌تنهایی برای پوشش این حضور کافی نیست، چراکه داعش ضعیف شده است و نیروی محلی قادر به بازدارندگی آن است.

با توجه به این موضوع، لازم است یک سیستم سیاسی و امنیتی جدید در چارچوب یک پروژه استراتژیک، که در آن امنیت با سیاست و اقتصاد همراه باشد، شکل گیرد و مأموریت این حضور تغییر یابد و نقش این حضور از جنگیدن صرف علیه یک سازمان در آستانه فروپاشی، به بازیگری اصلی با هدف مهار تحولات سوریه با توجه به تغییرات بزرگی که منطقه شاهد آن است، تبدیل شود.

دومین ملاحظه، مهار تعاملات سوریه است. چارچوب کلی اقدام آمریکا، وجود یک جهت‌گیری راهبردی از سوی فرماندهی نظامی آمریکا با هدف زیر کنترل قرار دادن نقشه سوریه از سوی آمریکا است. هدف اول از این اقدام، مقابله با نفوذ ایران و بستن نقاط ضعف در این زمینه و همچنین بستن منطقه برای مقابله با پروژه‌های آینده چین و تضعیف حضور روسیه در سوریه است. هدف دوم، نظارت بر خطوط مقدم برای اطمینان از اقدام زودهنگام پیش از وقوع تحولاتی به سبک عملیات «طوفان الاقصی» و در چارچوب مقدمه‌سازی آمریکا با هدف گذر به مرحله صلح است که ترامپ به دنبال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین بازیگران آن است.

سومین ملاحظه در این زمینه، مدیریت موازنه‌ها و تغییر چشم‌اندازهای منطقه است. واشنگتن این موضوع را درک می‌کند که در سایه تنش‌های نوظهور میان کنشگران منطقه‌ای، از جمله رژیم اسرائیل و ترکیه که به دنبال گسترش نفوذ خود هستند، و همچنین احتمال بالای درگیری خشونت‌آمیز میان آن‌ها در سوریه و نیز کنش طرف‌های محلی مخالف نظام سوریه، مانند کردها و دروزی‌ها که به دنبال دستیابی به اهداف جدایی‌طلبانه هستند، حضور آمریکا در سوریه می‌تواند تعاملات جاری را کنترل کرده و آن‌ها را در چارچوب‌های محلی و منطقه‌ای جدید هدایت کند.

در این راستا، هدف آمریکا از تحرک در سوریه، ترسیم قواعد شکل‌دهی به چشم‌انداز منطقه‌ای به‌گونه‌ای است که امکان کنترل قواعد تعامل، مدیریت تشدید تنش‌ها و هدایت نقش بازیگران در مرحله آینده فراهم شود. هدف آن است که منطقه از دایره درگیری‌ها خارج شود و به یک قطب اقتصادی تبدیل شود که درآمدهای آن از طریق حضور شرکت‌های آمریکایی در ساختارهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری در منطقه و همچنین حضور آن‌ها در شکل‌دهی مسیرهای تجاری، خطوط لوله گاز و پروژه‌های بازسازی، به حساب آمریکا سرازیر شود.

الجزیره در بخش پایانی گزارش خود آورد: جایگاه جغرافیایی سوریه در شکل‌دهی به موضع جدید آمریکا نقش دارد زیرا سوریه از حوزه غفلت راهبردی در تفکر «ترامپ» که پیش از این سوریه را سرزمین «شن و مرگ» توصیف کرده بود، خارج شده و به یک گره جغرافیایی تبدیل شده است که پروژه‌های ژئوپلیتیکی و ژئواقتصادی واشنگتن در منطقه مدیترانه تا عراق، ترکیه، اردن و اسرائیل را به هم پیوند می‌دهد. از این‌رو، ثبات سوریه سرمایه مهمی برای منافع آمریکا است و آمریکا همه تلاش خود را بر حفظ امنیت سوریه و تقویت سیستم راهبردی جدید آن متمرکز کرده است.