به گزارش تحریریه، مرکز پژوهش های «الناطور» اردن در بخشی از گزارش خود به قلم «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب نوشت: «هنری کسینجر» دیپلمات کهنه کار آمریکایی به ایالات متحده آمریکا توصیه بسیار مهمی کرد. او از آمریکا خواست که با هدف تضمین ثبات روابط دوجانبه با چین به سرعت درباره نظام جهانی جدید با پکن به تفاهم برسد و از هرگونه درگیری نظامی جهانی دوری کند و مانع از رخ دادن آشوب شود.

کسینجر در یک مصاحبه از طریق نرم افزار «زوم» که از سوی اندیشکده سلطنتی بین الملی «چتم هاوس» لندن برگزار شد، هشدار داد که  جهان با دوره خطرناکی مانند دوره پیش از جنگ جهانی اول روبرو است و یک تفاوت اساسی با آن دوره این است که هر دو اردوگاه غربی و چین دارای تسلیحات دارای فناوری بسیار بالایی (سلاح هسته ای راهبردی) هستند که احتمال دارد در هرگونه درگیری نظامی از آن استفاده کنند.

به نوشته اندیشکده الناطور، این توصیه کسینجر و هشدار او دیرهنگام بوده است زیرا سیاست تحریمی که ترامپ طی چهار سال گذشته در اجرای آن علیه چین، روسیه و ایران و ونزوئلا زیاده روی کرد، در کنار روی کار آمدن یک رئیس جمهوری ضعیف دموکرات یعنی «جو بایدن»، نقشه ائتلاف سازی های جدیدی را به کشورها تحمیل کرده است که برجسته ترین آن ائتلاف آشکار چینی - روسی-کره شمالی-ایرانی و اقدام پرشتاب برای توسعه نظام اقتصادی مالی جایگزین نظام آمریکایی- اروپایی است که از زمان جنگ جهانی دوم به رهبری آمریکا بر دنیا حکم فرما شده بود.

به نوشته این اندیشکده اردنی، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران روز شنبه گذشته توافق همکاری تجاری راهبردی فراگیر موسوم به برنامه ۲۵ ساله را با «وانگ یی» همتای چینی خود امضا کرد. نخستین نقطه تمرکز این توافق، سرمایه گذاری ۴۵۰ میلیارد دلاری چین در زیر ساخت های ایران در راه آهن، بنادر، کارخانه های غیرنظامی و نظامی و فهرست گسترده ای از زیر ساخت های ایران است.

به اعتقاد عطوان، در پس این توافق که در نتیجه سال ها مذاکره پیچیده میان دو کشور صورت گرفت، انگیزه ها و اهداف بسیاری وجود دارد که فراتر از مقابله با آمریکا است و این توافق، چشم اندازهای تجاری و نظامی گسترده ای را در بر می گیرد. برجسته ترین آن دستیابی چین به نیازهای حداقل روزانه ۶ میلیون بشکه ای نفت از ایران است. همچنین یکی از اهداف چین، تامین بازار برای کالاهای چینی و همچین تقویت طرح اقتصادی راهبردی فرا قاره ای  «یک جاده - یک کمربند» است.

این اندیشکده اردنی نوشت: ایرانی ها به این موضوع پی برده اند که موازنه قوای جهانی برخلاف منافع آمریکا که بیش از چهل سال است ایران را تحریم می کند در حال تغییر است. آنها از فرصت رقابت چین و آمریکا به منظور شکستن تحریم‌های ضد ایرانی و بهبود جایگاه اقتصادی و سیاسی در کوتاه مدت و دراز مدت با ائتلاف سازی با چین، روسیه، کره شمالی و ونزوئلا با هدف مقابله با ناتو استفاده کرده اند.

اندیشکده الناطور در بخش پایانی گزارش خود آورد: عقب نشینی آمریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی از توافق هسته ای و سهل انگاری کشورهای اتحادیه اروپا در کمک به ایران برای کاهش آثار تحریم های آمریکا یک فرصت طلایی را برای چین فراهم کرد تا از گذرگاه ایران به منطقه خاورمیانه وارد شود. این نزدیکی راهبردی ایران و چین یکی از عوامل تندتر شدن موضوع دولت ایران در برابر پیشنهاد آمریکا برای از سرگیری مذاکره درباره بازگشت به توافق هسته ای است.

این تحلیل افزود: دولت بایدن این تغییر موضع ایران را درک می کند و از بیشتر شرط های خود عقب نشینی کرده و برجسته ترین موضوع این است که از مذاکره درباره توافق جایگزینی که شامل زرداخانه های موشکی ایران می شود، فعلا چشم پوشی کرده است. رئیس جمهوری آمریکا تاکید دارد که دیگر خواستار این نیست که ایران نخست به بندهای توافق گذشته پایبند شود. از این رو، ما معتقدیم که ایران پس از توافق با چین موضع خود را سخت تر خواهد کرد. مهمترین اصل در توافق ایران و چین شکست محاصره و تحریم های آمریکا نیست، بلکه پایبندی چین به منافع خود و حمایت امنیتی و نظامی چین از ایران هم موضوع مهمی است و با توجه به این تحولات روزهای آینده برای آمریکا و همپیمانان آن در خاورمیانه سخت خواهد بود.

پایان/