به گزارش تحریریه، طلا، فلزی ارزشمند و درخشان است که از دیرباز مورد توجه انسان‌ها بوده است. این فلز، به دلیل مقاومت، زیبایی و سایر ویژگی‌های خاص خود، در ساخت جواهرات، سکه‌ها و سایر مصنوعات استفاده می‌شود. ممتازترین ویژگی طلا نه زیبایی و کاربردهای زینتی آن بلکه کاربرد این فلز گرانبها در مبادلات مالی جهان است. این فلز از سال‌های بسیار دور همواره نقشی مهم در اقتصاد داشته است. چه زمانی که سطح مبادلات به پیچدگی امروز نبود و چه حالا که دنیا ابزارهای مالی بسیار پیچیده استفاده می‌شوند.
طلا همواره جایگاهی مهم در سبد دارایی افراد و خانواده‌ها داشته است. در طول تاریخ کالاهای مختلفی نقش پول و واسطه‌ی مبادله را برعهده داشتند اما این طلا بود که تا امروز همچنان به نحوی باقی مانده است. مقدار عرضه‌ی این فلز در هر سال تقریبا مقدار ثابتی را دارد و در مقابل مقدار طلای انباشته شده تا امروز عامل اصلی ارزشمند باقی ماندن این عنصر مهم است. مقدار عرضه‌ی ارزهای مختلف به صورت انحصاری تحت اختیار بانک‌های مرکزی قرار دارد و عوامل متعددی بر افزایش عرضه آنها موثرند.
مقدار عرضه‌ی آنها مانند طلا ثابت نیست و به همین دلیل در هر سال بخشی از ارزش آنها کاهش پیدا می‌کند. اما طلا اینگونه نیست. ارزش این فلز نه تنها کاهش پیدا نمی‌کند که در هرسال به دلیل افزایش مقدار انباشته شده در مقابل مقدار افزایش یافته (طلای استخراج شده‌ی جدید که مقدار آن در هر سال تقریبا ثابت است) افزایش نیز می‌یابد.
مکاتب بسیاری در اقتصاد در این‌باره تحلیل‌های بسیاری ارائه کرده‌اند. به طور کلی پول و انواع آن نه تنها بر اقتصاد کشورها و جهان اثر دارند که بر نظام‌های سیاسی و ساختار آنها و روابط مردم با یکدیگر نیز تاثیر می‌گذارند. شاید بتوان گفت یکی از قدیمی‌ترین قراردهای اجتماعی بشر، پول در نظر گرفتن طلاست. طلا را در هرکجای دنیا می‌توان در مبادلات استفاده کرد. بانک‌های مرکزی همچنان به دلایل متعددی طلا را خریده، آن را ذخیره کرده و در بازار آن دخالت می‌کنند.
در بازارهای طلا انواع مختلفی از طلا وجود دارند، برخی کاربرد پس‌انداز و سرمایه‌گذاری دارند. برخی نیز به عنوان کالای زینتی خریداری می‌شوند. علاوه بر آن ابزارهای مالی زیادی در جهان از طلا مشتق شده‌اند. در ایران، بازار سرمایه میزبان صندوق‌های طلا، گواهی سپرده سکه، قراردادهای آپشن مبتنی بر صندوق‌های طلا و قراردهای آتی صندوق‌های طلا است.
طلا
در ادامه مقاله جامع سرمایه گذاری در طلا به معرفی عیار این فلز ارزشمند می‌پردازیم. طلا، به‌صورت خالص یا اصطلاحا ۲۴ عیار، بسیار نرم و قابل انعطاف است. به همین دلیل، برای ساخت جواهرات و سایر مصنوعات، معمولاً با فلزاتی مانند مانند مس، نیکل، نقره و پالادیم، ترکیب می‌شود. این ترکیب، به طلا استحکام و دوام بیشتری می‌بخش و البته خلوص آن را کاهش می‌دهد.
میزان طلای خالص موجود در یک آلیاژ طلا، با عیار آن نشان داده می‌شود. عیار طلا، بر اساس مقیاس ۲۴ تعیین می‌شود. یعنی، یک قطعه طلا با عیار ۲۴، کاملاً خالص است و هیچ فلز دیگری در آن وجود ندارد. هرچه عیار طلا کمتر باشد، میزان فلزات دیگر موجود در آن بیشتر است.
انواع طلا
طلای ۲۴عیار
طلای ۲۴ عیار، خالص‌ترین نوع طلا است. این طلا، کاملاً زرد و درخشان است. اما، به دلیل نرمی زیاد، برای ساخت جواهرات مناسب نیست. چراکه به‌راحتی می‌تواند خراشیده یا شکسته شود.
طلای ۱۸عیار
طلای ۱۸ عیار، رایج‌ترین نوع طلای مورد استفاده در جواهرات است. این طلا، از ۷۵ درصد طلا و ۲۵ درصد فلزات دیگر تشکیل شده است. طلای ۱۸ عیار، استحکام خوبی دارد و در عین حال، زیبایی و درخشش طلای خالص را نیز حفظ کرده است.
استانداردهای طلا در دیگر کشورها
کشورهای مختلف، استانداردهای متفاوتی را برای عیار طلای مورد استفاده در جواهرات خود تعیین کرده‌اند. در ایران، عیار استاندارد طلا، ۱۸ است. در انگلستان، عیار استاندارد طلا، ۹ است. در آلمان، عیار استاندارد طلا، ۸ است. در عربستان و سایر کشورهای عربی، عیار استاندارد طلا، ۲۱ است. در شبه‌قاره هند، عیار استاندارد طلا، ۲۴ است.
اهداف خرید طلا و عیار آن
سرمایه‌گذاری و پس‌انداز: طلا به دلیل ویژگی‌هایی که دارد توانایی حفظ ارزش خود را در طول زمان حفظ کرده است. از این رو ابزار مناسبی برای پس‌انداز برای افراد خواهد بود. بیشتر افراد تمایل چندانی به ریسک کردن در دیگر بازارها و درگیر شدن با دردسرهای رایج راه اندازی یا مدیریت کسب‌وکارهای بزرگ را ندارند. آنها ترجیح می‌دهند با پس‌انداز کردن و انباشت سرمایه شرایط مساعدی را برای دوران میان‌سالی خود و بزرگسالی فرزندان فراهم نمایند. اما زندگی در یک دنیای همراه با تورم بشر را مجبور کرده است تا برخلاف خوی ریسک‌گریز خود، با مسائل متعدد مالی درگیر شود. طلا این امکان را فراهم می‌کند تا فرد با کمترین درگیری ذهنی با پس‌انداز ماهیانه مقدار معینی طلا تا حد بسیار زیادی به پس‌انداز بپردازد بدون آنکه نگران کاهش ارزش دست رنج خود باشد و در زمان نیاز (چه نیاز برای گسترش کسب‌وکار یا کمک به فرزندان و …) از پس‌انداز خود بهره ببرد.
برخی نیز تمایل دارند تا به صورت حرفه‌ای‌تر در این بازار قدیمی فعالیت کنند. آنها با سفته‌بازی در بازار طلا و یا حضور به عنوان تولیدکننده و یا عرضه‌کننده طلا، کسب‌وکار خود را حول محور طلا تعریف می‌کنند.
برخی از افراد نیز با دلایل گوناگونی در بازار مشتقات مبتنی بر طلا فعالیت دارند.
زینتی: طلا علاوه بر کاربرد پس‌انداز و سرمایه‌گذار، نقش زینتی نیز دارد. که در این یادداشت به آن نمی‌پردازیم.
قیمت طلا
قیمت طلا در بازار ایران متاثر از دو عامل قیمت دلار، طلای جهانی، مقدار عرضه و تقاضای داخلی است.
قیمت طلای جهانی
قیمت طلای جهانی نیز خود تحت تاثیر عوامل متعددی است. طلا به عنوان نوعی دارایی که نقش اصلی در پوشش ریسک تورم (کاهش ارزش پول) دارد، تا حد زیادی تحت تاثیر تغییرات سیاست‌گذاری فدرال رزرو آمریکا است. هرچه شدت سیاست‌های تورم‌زای آنها بیشتر باشد، طلا بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و هرچه از این شدت کاسته شود دارایی‌های دیگری در کوتاه‌مدت توسط سرمایه‌گذاران انتخاب می‌شوند.
بحران‌های سیاسی
بحران‌ها و تنش‌های سیاسی نیز تاثیر مهمی بر قیمت طلا دارند. طلا در کنار دلار مهمترین ابزارهای پوشش ریسک چنین اتفاقاتی هستند.
انواع طلا ویژه‌ی سرمایه‌گذاری
طلای آب شده
طلای دست‌دومی است که برای استفاده مجدد به طلافروشی‌ها فروخته می‌شود. طلافروشان پس از خرید طلای آب شده، آن را ذوب می‌کنند تا بتوان آن را دوباره به صورت جواهرات یا مصنوعات دیگر درآورد.
طلای آب شده، معمولاً از عیارهای مختلفی تشکیل شده است. برای تعیین عیار واقعی طلای آب شده، باید آن را به آزمایشگاه ارسال کرد. آزمایشگاه، طلای آب شده را ذوب و پس از آن، عیار آن را تعیین می‌کند.
پس از تعیین عیار طلای آب شده، آزمایشگاه یک رسید صادر می‌کند. این رسید شامل اطلاعات زیر است:
۱- وزن طلای آب شده
۲- تاریخ آزمایش
۳- نام آزمایشگاه
۴- یک کد
۵- شماره رسید بر روی طلا حک می‌شود. این حکاکی، به عنوان شناسنامه طلا شناخته می‌شود. در زمان فروش طلا، از این شناسنامه برای استعلام عیار طلا استفاده می‌شود.
سکه طلا
سکه قطعه‌ای فلزی و دایره‌ای و تخت که جنس آن از طلا است. این سکه‌ها وزن، عیار و جنس مشخصی دارند. هرکدام از این سکه‌ها در دو طرف خود دارای اشکال مشخصی هستند. سکه‌های طلای تولید شده در ایران، توسط ضراب‌خانه بانک مرکزی ایران ضرب شده و معمولاً به شکل بسته‌های صدتایی و به منظور توزیع بین مردم، در اختیار صرافی‌ها و بانک‌های مجاز قرار می‌گیرند.
انواع سکه‌های طلای تولیدی در ایران شامل انواع زیر هستند:
۱- سکه بهار آزادی (طرح قدیم)
۲- سکه تمام بهار آزادی
۳- نیم سکه بهار آزادی
۴- ربع سکه بهار آزادی
۵- سکه امامی (طرح جدید)
۶- سکه گرمی
۷- سکه پارسیان
انواع سکه طلا از نظر سال ضرب
سکه‌ها از نظر سال ضرب به دو دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه مقاله جامع آموزش سرمایه گذاری در طلا آنها را بررسی می‌کنیم. البته باید توجه داشته باشید این دو سکه از نظر وزن و عیار با هم تفاوتی ندارند. عیار هر دو ۹۰۰ در ۱۰۰ است و وزن آنها ۸٫۱۳۵۹۸ گرم ضرب شده است.
سکه طرح قدیم
ضرب این سکه‌ها مربوط به سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۶ است. برای شناسایی این سکه‌ها کافی است که به شکل آنها نگاه کنید. سکه‌های طرح قدیم نام حضرت علی (ع) و عبارت بانک ملی ایران را در یک سمت و تصویر حرم امام رضا (ع) و عبارت اولین بهارآزادی را در سمت دیگر دارند.
سکه‌های طرح قدیم تا مدتی پیش به همراه سایر سکه‌ها در بازار عرضه می‌شدند؛ اما در حال حاضر این سکه‌ها تقریباً به طور کامل از بازار طلای ایران کنار گذاشته شده‌اند. علت آن نیز اختلاف قیمت واضح این سکه‌ها با سکه طرح جدید و کمبود تقاضا برای آنها است.
سکه طرح جدید
به این سکه‌ها، سکه امامی نیز گفته می‌شود و از سال ۱۳۸۶ تا کنون در بازار کشور عرضه می‌شوند. سکه‌های طرح جدید تصویر امام خمینی (ره) را در یک سمت و تصویر بارگاه امام رضا (ع) را در طرف دیگر دارند. این نوع سکه قیمت بالاتری نسبت به سکه‌های طرح قدیم دارد.
البته سکه‌های طرح قدیم و جدید از نظر وزن و عیار هیچ تفاوتی با هم ندارند؛ اما به دلیل تقاضای متفاوت با قیمت‌های کاملاً متفاوتی عرضه می‌شوند. دقت داشته باشید که بر روی همه‌ی سکه‌های طرح جدید، به‌جای سال ضرب واقعی آنها سال ضرب اولین دوره‌ی ضرب این سکه‌ها یعنی ۱۳۸۶ درج می‌شود. قیمت سایر انواع سکه‌های بهارآزادی شامل نیم‌سکه، ربع‌سکه و سکه‌های گرمی تابع قیمت این سکه است.
انواع سکه طلا از نظر قطع
سکه تمام
به مناسبت انقلاب ۵۷، به پیشنهاد وزارت اقتصاد و دارایی ضرب سکه‌های طلا آغاز گردید. یکی از این سکه‌ها، سکه‌ی تمام بهاری آزادی بود که از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۶ تولید شد.
۱- وزن سکه بهار آزادی: ۸,۱۳۵۹۸ گرم
۲- میزان طلای خالص: ۷,۳۲۲۳۸۲ گرم
۳- قطر: ۲۲ میلیمتر
۴- عیار: ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است که در مقیاس ۲۴ عیار، برابر با ۲۱٫۶ است.
نیم سکه
سکه نیم بهاری آزادی یکی دیگر از انواع سکه است. این سکه در وزن با سکه تمام بهار آزادی تفاوت دارد.
وزن نیم سکه بهار آزادی: ۴,۰۶۶۵ گرم
قطر: ۱۹ میلیمتر
عیار نیم سکه از ۲۲ تا ۲۴ است و ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است.
ربع سکه
از دیگر سکه‌ها ربع سکه است که تفاوت آن با سایر سکه‌ها در وزن آن است.
وزن ربع سکه: ۲,۰۳۲۲۵ گرم
قطر: ۱۴ میلیمتر
عیار : ۲۲
سکه گرمی
سکه یک گرمی بهار آزادی نیز یکی از انواع سکه‌های بهارآزادی است که احتمالاً کمتر از بقیه نام آن را شنیده‌اید. علت گمنام بودن این سکه‌ها جدید بودن آنها در بازار طلای کشور است. ضرب سکه‌های گرمی از سال ۱۳۹۰ به بعد انجام می‌شود. به دنبال افزایش روزافزون قیمت طلا در کشور و کاهش قدرت خرید مردم برای تهیه سکه‌های بهار آزادی و در نتیجه روی‌آوردن آنها به خرید سکه‌های پارسیان، بانک مرکزی در صدد تولید سکه‌هایی برآمد که عیار بالاتر از سکه‌های پارسیان و بسته‌بندی استاندارد بانک مرکزی اما با وزن کمتر از ربع‌سکه بهارآزادی یعنی یک گرم داشته باشند.
به همین منظور سکه‌های یک گرمی بهارآزادی با عیار ۲۲ (در مقایسه با سکه‌های پارسیان با عیار ۱۸) به بازار عرضه شدند. برخلاف سایر سکه‌ها، تاریخ ضرب سکه‌های گرمی بر روی آنها حک نمی‌شود.
۱- وزن سکه گرمی: ۱,۰۱ گرم
۲- قطر سکه گرمی: ۱۳,۳ میلیمتر
۳- عیار سکه گرمی: ۲۲
سکه پارسیان
سکه‌های پارسیان در واقع قطعاتی از طلا هستند که به علت شباهتی که به سکه‌های وکیوم شده دارند، تحت عنوان سکه پارسیان شناخته می‌شوند. این سکه‌ها تنوع بیشتری نسبت به سکه‌های بهار آزادی دارند و در وزن‌های متفاوتی عرضه می‌شوند. رایج‌ترین وزن‌های سکه‌های پارسیان شامل سکه‌های ۵۰ سوتی، ۱۰۰ سوتی، ۱۵۰ سوتی، ۲۰۰ سوتی، ۲۵۰ سوتی، ۳۰۰ سوتی، ۴۰۰ سوتی، ۵۰۰ سوتی، ۱ گرمی، ۱.۵ گرمی و ۲ گرمی است.
وزن این سکه‌ها روی وکیوم آنها درج شده است و همه‌ی آنها عیار ۱۸ یا ۷۵۰ دارند. محبوبیت سکه‌های پارسیان مربوط به کاربرد گسترده آنها برای هدایا است. دقت داشته باشید که بر روی بسته‌بندی سکه‌های پارسیان باید وزن، عیار و مشخصات واحد تولید آن به طور کامل درج شده باشد و سکه هولوگرام داشته باشد.
ارزش ذاتی سکه
برای محاسبه‌ی ارزش ذاتی سکه از رابطه‌ی زیر استفاده می‌شود:
حق ضرب سکه + (قیمت دلار * قیمت هر اونس طلا * ۰.۲۳۵۳۳۴)
حباب سکه نیز به فاصله‌ی ارزش ذاتی و قیمت بازار آن گفته می‌شود. میانگین حباب سکه در ۵ سال گذشته تقریبا ۷ درصد بوده است. در انتهای ماه آبان ۱۴۰۲ نیز حباب سکه حدود ۵ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان بود. (با احتساب قیمت سکه ۲۸,۹۰۵,۰۰۰ تومان)
اما این حباب واقعا بی‌ارزش است؟ چرا خریداران سکه بجای خرید سکه، از طلا استفاده نمی‌کنند. در مطالب قبلی آموزش سرمایه گذاری در طلا گفته شد که یکی از عوامل موثر بر قیمت طلا یا به طور کلی هر دارایی مقدار عرضه و تقاضا برای آن دارایی است.
سکه اعتبار بالاتری نسبت به طلای آبشده یا دیگر ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازار طلا را دارد. همچنین خرید آن از خرید شمش طلا نیز آسان‌تر است. به همین دلیل بخشی از این به اصطلاح حباب هزینه‌ای خواهد بود که خریداران بابت سهولت و اعتبار سکه پرداخت می‌کنند. همچنین این بحث در ارتباط با قیمت ربع سکه، نیم سکه نیز وجود دارد. خرید ربع سکه به سرمایه‌ی اولیه کمتری نیاز دارد و با توجه به کاهش قدرت خرید مردم بنظر بخشی از تقاضای سکه‌ی تمام و نیم به سمت سکه‌ی ربع حرکت کرده است و همین امر منجر به بیشتر بودن حباب ربع سکه شده است. دیگر موضوع نیز که تقاضای ربع سکه را بیشتر می‌کند شاید سهل الوصول‌تر بودن آن برای استفاده‌هایی نظیر هدیه دادن باشد. به هر جهت با توجه به میزان حباب ربع سکه و سکه‌های گرمی احتمالا مقدار تقاضا و عرضه‌ی آنها تفاوت بیشتری با سکه‌ی تمام دارند.
طلا در بازار سرمایه
در بازار سرمایه ابزارهای متنوعی با ویژگی‌های خاص خود در اختیار علاقه‌مندان بازار طلا وجود دارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا این امکان را فراهم می‌کنند تا به صورت غیرمستقیم بدون درگیر شدن با پیچدگی‌ها در بازار طلا سرمایه‌گذاری شود. افراد ریسک‌پذیر می‌توانند با حضور در بازار ابزارهای مشتقه مبتنی بر طلا که به تازگی دوباره مورد استقبال واقع شده‌اند از نوسانات و امکانات آن استفاده کنند.
طلا یا سهام
اینکه هدف شما از سرمایه‌گذاری چیست، اهمیت فراوانی دارد. بیان شد که اصلی‌ترین دلیل حضور در بازار طلا متوع‌سازی سبد دارایی و همچنین پوشش ریسک تورم است. اما برخی از افراد تمایل دارند تا علاوه بر فرار از تورم مقداری بازدهی فراتر از تورم نیز بدست آوردند. دارایی مناسب این دسته، سهام و یا به طور کلی سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهاست. برای مثال اگر فردی صرفا قصد پس‌انداز دارد طلا انتخاب مناسبی است ولی اگر قصد کسب بازدهی مثبت دارد با پذیرش ریسک‌های موجود می‌تواند وارد کسب‌وکارهای مبتنی بر بازار طلا شود.
تحلیل بنیادی طلا
به عنوان یک فعال حرفه‌ای در بازار طلا نیاز است که بر این بازار تسلط کافی داشت. سیاست‌های پولی بانک مرکزی و سیاست‌های بودجه‌ای دولت، از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر بازار طلاست و برای درک آنها باید شناخت کافی از اقتصاد کلان، اصول و مبانی سیاست‌گذاری پولی و همچنین آشنایی کامل با شاخص‌های اقتصادی بدست آورد.
طلا یا دلار
عموم افرادی که وارد این بازار می‌شوند افراد غیرحرفه‌ای هستند و تمایل دارند تا فقط خود را در برابر تورم پوشش دهند. دلار خود تحت تاثیر سیاست‌های پولی فدرال رزرو هر سال مقدار اندکی از ارزش خود را به دلیل تورم از دست می‌دهد. کافی است نگاهی به روند کاهش ارزش دلار از ۱۹۷۳ تا امروز داشت. از طرفی نرخ دلار در ایران تابع سیاست‌های دولت و بانک مرکزی قرار دارد و سرمایه‌گذاری در بازار ارز نیازمند درک بالایی از اقتصاد سیاسی خواهد بود. بنابراین اگر کسب و کاری مبتنی بر ارز ندارید و فقط به قصد پس‌انداز و مقابله با تورم قصد دارید بازاری انتخاب کنید، بین طلا و ارز بازار طلا مناسب‌تر است.
به طور کلی فعالیت در بازار طلا مانند هر نوع فعالیت دیگری به تخصص نیاز دارد بنابراین اگر قصد ورود به صورت حرفه‌ای به این بازار دارید بهتر است ابتدا به کسب دانش در این بازار بپردازید.
منبع: کلینیک اقتصاد
پایان/
نظر شما