به گزارش تحریریه، پایگاه خبری آسیاپلاس تاجیکستان در گزارشی نوشت: نشست «آسیای مرکزی – آمریکا» (C۵+۱) روز ۶ نوامبر ۲۰۲۵ ( ۱۵ آبان) در واشنگتن برگزار شد و برای نخستین بار در تاریخ، همه پنج رئیس‌جمهور کشورهای آسیای مرکزی به همراه رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید گرد هم آمدند تا دهمین سال همکاری در این قالب را جشن بگیرند. برای برخی از سران منطقه، این سفر نخستین حضورشان به عنوان رئیس‌جمهور در واشنگتن بود و برای برخی دیگر، دیداری نادر محسوب می‌شد.

تحلیلگران بر این باورند که هدف واشنگتن از این اقدام، نشان دادن جدیت آمریکا در منطقه و تأکید بر نقش خود در معادلات ژئوپلیتیک آسیای مرکزی است. تیمور عمر اف، پژوهشگر بنیاد کارنگی، در تحلیل این نشست نوشت که آمریکا تلاش دارد به سران منطقه نشان دهد که همکاری با واشنگتن می‌تواند اثرات منفی احتمالی دو همسایه قدرتمند یعنی روسیه و چین را جبران کند.

جهت‌گیری ایدئولوژیک و نمادین
توجه واشنگتن همیشه دارایی ارزشمندی برای رهبران کشورهای پساشوروی بوده است؛ این توجه وزن سیاسی آن‌ها را در صحنه بین‌المللی افزایش می‌دهد و موقعیت داخلی سران را تقویت می‌کند. این مسئله به ویژه در آسیای مرکزی اهمیت دارد، جایی که روسیه و چین تنها آمریکا را جدی می‌گیرند و توجه اروپا یا دیگر قدرت‌های متوسط تأثیرگذار نیست.

سران آسیای مرکزی همواره آماده همراهی با سیاست‌های ایدئولوژیک واشنگتن بوده‌اند، حتی زمانی که گفت‌وگوهای آمریکا درباره دموکراسی و اصلاحات با اولویت‌های واقعی منطقه فاصله داشت. به ویژه زمانی که ترامپ برخی نهادهای غربی مانند USAID، NED و رادیو آزادی را محدود کرد، این اقدام موجب جلب حمایت کامل رهبران منطقه شد.

در نخستین سال ریاست جمهوری ترامپ، این تطبیق نتیجه داد؛ دیدارهای کوتاه ترامپ با سران ازبکستان و قزاقستان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و سپس نشست C۵+۱ در واشنگتن نمونه‌ای از این روند بود. سران آسیای مرکزی اکنون به شکل فعال‌تر با دستورکار واشنگتن همراهی می‌کنند و در محافل عمومی نیز از اقدامات آمریکا تمجید می‌کنند.

واقعیت‌های عملی و محدودیت‌ها
با وجود نمایش نمادین و اظهارات پرطمطراق، تحقق عملی این همکاری با چالش‌های جدی روبه‌رو است. اهداف ژئوپلیتیک واشنگتن در منطقه تغییری نکرده است: مهار چین و روسیه. ترامپ با دیدگاه‌های محافظه‌کارانه خود ممکن است اعتماد سران آسیای مرکزی را جلب کند، اما سرمایه‌گذاری واقعی آمریکا هنوز قابل مقایسه با پروژه‌های چین در قالب «یک کمربند، یک جاده» یا سرمایه‌گذاری‌های روسیه مانند پروژه‌های نیروگاه هسته‌ای نیست.

سرمایه‌گذاری در آسیای مرکزی همواره با ریسک‌های محلی همراه بوده و حتی حمایت سطح بالا تضمین موفقیت نیست. اقتصادهای منطقه به شدت تحت نفوذ پروژه‌های چین و روسیه است و بدون یافتن راهی برای همزیستی با این دو قدرت، پیشبرد اهداف آمریکا دشوار خواهد بود.

علاوه بر این، وابستگی امنیتی منطقه به روسیه همچنان قوی است و سران محلی نمی‌توانند خطر از دست دادن اعتماد مسکو را بپذیرند، چرا که ترامپ ممکن است برای چهار سال حضور داشته باشد، اما پوتین مدت طولانی‌تری در قدرت خواهد بود.

جمع‌بندی
نزدیکی آمریکا به آسیای مرکزی ممکن است صرفا به وعده‌ها و پروژه‌های روی کاغذ محدود بماند و سران منطقه در حال حاضر بیشتر به دنبال بهره‌برداری از توجه ترامپ هستند. با این حال، اجرای دستاوردهای عملی ممکن است با تغییر رئیس‌جمهور در کاخ سفید و محدودیت‌های اقتصادی و ژئوپلیتیک منطقه به تأخیر بیفتد. این واقعیت‌ها نشان می‌دهد که منطقه در مسیر نزدیکی به واشنگتن با انتخاب دشواری روبه‌رو است: خشم روسیه و چین یا وابستگی بیشتر به مسکو و پکن.

منبع: ایرنا

پایان/