به گزارش تحریریه، رسانه خصوصی توتیاو، متعلق به شرکت فناوری بایت‌دنس چین، تحلیل جامعی درباره رقابت‌های فناوری میان چین و آمریکا ارائه داده است.

در ۱۹ می، مالزی اعلام کرد می‌خواهد از تراشه‌های هوآوی برای توسعه هوش مصنوعی استفاده کند، اما تنها یک روز بعد، بی‌سروصدا عقب‌نشینی کرد. دلیل مشخص بود: فشار سنگین آمریکا با محدودیت‌های جدید صادراتی علیه هوآوی. این تصمیم مالزی عبور از خط قرمز واشنگتن بود، اما چین فوراً و ظرف ۲۴ ساعت با دو اقدام قاطع واکنش نشان داد. حالا یک تراشه کوچک، نقطه شروع نبردی بزرگ برای تسلط بر آینده فناوری جهانی شده است.

تراشه‌های Ascend هوآوی در کانون توجه؛ آمریکا تحریم‌ها را مستقیماً متوجه آینده‌ی هوش مصنوعی کرده است!

در تاریخ ۱۲ مه، وزارت بازرگانی ایالات متحده مقررات تازه‌ای را منتشر کرد که سطح جدیدی از محدودیت‌ها را علیه تراشه‌های هوآوی به اجرا گذاشت.
اما این‌بار ماجرا از صرف ممنوعیت فروش فراتر رفت: نه‌تنها شرکت‌های آمریکایی از تأمین تراشه برای هوآوی منع شده‌اند، بلکه «خودِ استفاده از تراشه‌های هوآوی» نیز به عنوان «اقدامی غیرقانونی» اعلام شده است.

در مرکز این تحریم‌ها، سری تراشه‌های هوش مصنوعی Ascend هوآوی قرار دارد، به‌ویژه مدل قدرتمند Ascend 910B که در سال ۲۰۲۴ به‌صورت گسترده وارد مرحله‌ی تجاری‌سازی شده است.
این تراشه، از نظر قدرت پردازش، به سطح بهترین تراشه‌های AI جهان نزدیک شده و در زمینه‌هایی چون حمل‌ونقل هوشمند، تصویربرداری پزشکی و تولید صنعتی هوشمند، کاربردهای عملی پیدا کرده است.

در پشت پرده‌ی فناوری‌هایی چون مدل زبانی پانگو (Huawei PanGu) و سرورهای هوش مصنوعی هوآوی، همین تراشه‌ی Ascend قرار دارد. این دیگر صرفاً یک قطعه سخت‌افزاری نیست؛ بلکه به قلب تپنده‌ی یک اکوسیستم نوین فناورانه بدل شده است.

آمریکا خوب می‌داند که این لحظه چه معنایی دارد. از روزی که هوآوی با فناوری 5G، ایستگاه‌های مخابراتی و گوشی‌های هوشمند وارد رقابت جهانی شد، تا امروز که پلتفرم‌های بومی هوش مصنوعی را توسعه می‌دهد، نگرانی ایالات متحده از رشد فناورانه‌ی چین هر روز پررنگ‌تر شده است.

آنچه آمریکا را نگران کرده، صرفاً موفقیت یک شرکت چینی نیست، بلکه هراس از آن است که چین به زنجیره‌ی کامل و مستقل در حوزه‌ی تراشه‌های هوش مصنوعی – از مرحله‌ی آموزش تا پیاده‌سازی – دست پیدا کرده باشد.

در این نبرد بر سر آینده‌ی تکنولوژی، تراشه‌ی Ascend دیگر فقط یک چیپ نیست، بلکه نمادی از خودکفایی فناورانه و جاه‌طلبی ملی چین است.

مالزی از تصمیمش برای استفاده از تراشه‌های هوآوی عقب‌نشینی کرد؛ این چرخش ۲۴ ساعته چه پیامی دارد؟

در تاریخ ۱۹ مه، دولت مالزی به‌طور رسمی اعلام کرد که قصد دارد نخستین سیستم هوش مصنوعی سراسری کشور را بر پایه تراشه‌های هوآوی طراحی و پیاده‌سازی کند. این اعلام، در واقع یک انتخاب روشن و قاطع در مسیر فنی کشور بود. اما تنها یک روز بعد، در ۲۰ مه، بی‌سروصدا این بیانیه حذف شد.

نه نشست خبری برگزار شد، نه توضیح رسمی ارائه شد، فقط به‌سادگی و سکوت، خبر از وب‌سایت‌ها و منابع رسمی کنار گذاشته شد.
همه‌چیز با سرعتی غیرمنتظره پیش رفت، آن‌قدر تند که حتی تحلیلگران نیز فرصت واکنش پیدا نکردند.

اما زمان‌بندی این عقب‌نشینی، بیش از حد حساس و معنادار بود. همه به‌خوبی دریافتند که این یک تغییر نظر ناگهانی از سوی مالزی نبود، بلکه نشانه‌ای بود از آنکه مالزی ناگزیر به تغییر موضع شده است.

در سال‌های اخیر، روابط فناوری بین مالزی و هوآوی به‌طور مداوم گسترش یافته بود: از راه‌اندازی شبکه‌های 5G و توسعه شهرهای هوشمند گرفته تا تأسیس آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی. این همکاری‌ها، پایه‌ای قدرتمند و بلندمدت را شکل داده بودند.

اما اکنون، عقب‌نشینی ناگهانی از چنین مسیری فقط یک معنا دارد: فشارهای خارجی به اندازه‌ای شدید بوده که ادامه مسیر را غیرممکن کرده است.
و این فشارها، احتمالاً از چند جبهه هم‌زمان اعمال شده‌اند: از طریق محدودیت‌های فنی و تأمین قطعات، تهدیدهای مالی و سرمایه‌گذاری، و حتی فشارهای دیپلماتیک و رسانه‌ای.

جالب‌تر آنکه، به نظر می‌رسد داخل خود مالزی نیز این چرخش ناگهانی با پذیرش کامل مواجه نشده است. فضای داخلی کشور، چه در سطح سیاسی و چه در میان افکار عمومی، همچنان نشانه‌هایی از تمایل به همکاری فناورانه با چین را نشان می‌دهد.

اختلاف میان دولت و بخش خصوصی عیان شد؛ عقب‌نشینی از تصمیم، موجی از نارضایتی به‌دنبال داشت

در تاریخ ۲۱ مه، انجمن صنعت فناوری مالزی (PIKOM) به شکلی کم‌سابقه و علنی واکنش نشان داد.
در بیانیه‌ای صریح اعلام کرد که طرح پیشنهادی هوآوی از نظر فنی پخته، از نظر هزینه به‌صرفه، و در مسیر اجرا با مشارکت چندین شرکت بومی بوده است. با توقف ناگهانی پروژه، نه‌تنها قراردادها به خطر افتاده، بلکه کل فرایند ارزیابی و تأیید باید از نو آغاز شود.

به گفته این انجمن، این اتفاق دیگر «تغییر سیاست» نیست، بلکه ضربه‌ای سنگین به اجرای پروژه‌ها است.

اما اعتراض تنها محدود به بخش خصوصی نبود. چندین دولت محلی، به‌ویژه در ایالت‌های شرقی مالزی، آشکارا ناراضی‌اند.
در برخی از این ایالت‌ها، پروژه‌های هوشمندسازی حمل‌ونقل از مدت‌ها پیش با تکیه بر فناوری هوش مصنوعی هوآوی نهایی شده بود؛ طرح‌ها طراحی شده، بودجه‌ها تصویب شده، قراردادها تنظیم شده بودند.
اکنون اگر قرار باشد تأمین‌کننده فناوری به اجبار تغییر کند، نه‌تنها زیرساخت‌ها باید بازطراحی شوند و هزینه‌ها چند برابر شود، بلکه تمام مجوزها و تأییدیه‌ها نیز باید از ابتدا اخذ شود.

یکی از مقامات اداره حمل‌ونقل محلی در گفت‌وگویی غیررسمی گلایه کرده است:
«ما از دولت مرکزی نافرمانی نمی‌کنیم؛ مسئله این است که هزینه‌ تغییر تأمین‌کننده را نمی‌توانیم بپردازیم!»

در همین حال، برخی نمایندگان پارلمان نیز به‌شدت پیگیر موضوع شده‌اند.
در صحن مجلس، از دولت درباره شفافیت و مشروعیت قانونی این عقب‌نشینی ناگهانی پرس‌وجو کرده‌اند.

مجموعه این واکنش‌ها به‌وضوح نشان می‌دهد که تصمیم به کنار گذاشتن همکاری با هوآوی، یک تصمیم ملی و مورد توافق همه‌جانبه نبوده، بلکه نتیجه‌ی فشاری از سطوح بالای بین‌المللی بر دولت مرکزی است، که آن را وادار به عقب‌نشینی کرده است.

پاسخ فوری چین؛ دو اقدام قاطع، مستقیماً نشانه به هدف!

تنها ۲۴ ساعت پس از عقب‌نشینی ناگهانی مالزی از همکاری با هواوی، چین با واکنشی حساب‌شده و قاطع وارد عمل شد.
در تاریخ ۲۱ مه، سخنگوی وزارت بازرگانی چین رسماً ایالات متحده را مورد انتقاد قرار داد و تأکید کرد که: «تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌های چینی، ماهیتی تبعیض‌آمیز، نظام‌مند و فاقد هرگونه مبنای قانونی دارند.»

اما این تنها آغاز بود؛ کمی بعد، دومین و مهم‌ترین اقدام چین کلید خورد: اجرای رسمی «قانون مقابله با تحریم‌های خارجی»

این قانون که در سال ۲۰۲۱ به تصویب رسید، به‌وضوح اعلام می‌کند:

«هر شخص یا نهادی که در اعمال فشار یا تحریم تبعیض‌آمیز علیه شرکت‌های چینی با کشورهای ثالث همکاری کند، با عواقب حقوقی و اقتصادی سنگینی روبه‌رو خواهد شد.»

طبق این قانون، نه‌تنها امکان مسدود شدن دارایی‌ها و ممنوعیت ورود به خاک چین وجود دارد، بلکه حتی معامله با شرکت‌های چینی نیز برای این افراد و نهادها ممنوع خواهد شد.

در واقع، این پیام به‌وضوح نه‌فقط به ایالات متحده، بلکه به همه بازیگرانی که نقشی در اجرای فشار بر چین دارند، ارسال شد: «هرکس در سرکوب چین و شرکت‌های چینی نقش داشته باشد، باید آماده پرداخت هزینه باشد.»

نکته مهم اینجاست که این تهدید، صرفاً یک موضع‌گیری سیاسی نیست؛ پشتوانه قانونی دارد و ابزاری واقعی برای واکنش متقابل چین در نبرد ژئواقتصادی امروز محسوب می‌شود.

همکاری‌های فناوری دیگر صرفاً مسئله‌ای فنی نیست
از دوران ظهور 5G تا امروز که هوش مصنوعی به قلب تحولات تکنولوژیک تبدیل شده، همیشه هوآوی در مرکز صحنه قرار داشته است. اکنون تراشه‌های هوش مصنوعی هوآوی پایان مسیر نیستند، بلکه شروعی تازه برای یک نبرد بزرگ‌ترند. زیرا پشت هر تراشه، نقشه راه حاکمیت و استقلال فناوری در عرصه هوش مصنوعی نهفته است.
اگر چین بتواند تراشه‌های بومی هوش مصنوعی خود را در سطح جهان به کار بگیرد—حتی بدون تکیه به اکوسیستم آمریکایی— آنگاه می‌تواند به‌تنهایی یک سیستم کامل از توسعه تا استقرار هوش مصنوعی را خلق کند.

این همان چیزی‌ست که ایالات متحده نمی‌تواند تحمل کند، و دقیقاً به همین دلیل است که محدودسازی‌ها تا این حد شدید و فراگیر شده‌اند.
حتی استفاده از تراشه‌های هواوی هم جرم تلقی می‌شود، نه فقط فروش یا صادرات آن‌ها.

واکنش چین اما نشان می‌دهد که این ماجرا صرفاً یک جنگ فناوری نیست، بلکه مبارزه‌ای برای تعیین قواعد و قوانین بازی جهانی است. کسی که بتواند قواعد بازی را بنویسد، آینده را در دست می‌گیرد و برنده‌ی این رقابت بزرگ خواهد بود.

پایان/