به گزارش تحریریه، تحولات حکایت از آن دارد که آسیای غربی و شمال آفریقا در حال ورود به دوره‌ای تازه و یکپارچه‌تر است؛ دوره‌ای که در آن کشورهای عربی و قدرت‌های همسایه فعال‌تر از گذشته به‌دنبال بازتعریف سیاست خارجی، همکاری‌های دفاعی و پیوندهای اقتصادی هستند.

به نوشته مرکز آمریکایی «نشنال اینترست»، نشست ۲۳ سپتامبر (اول مهرماه) در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، که در آن «دونالد ترامپ» با رهبران چند کشور عربی دیدار و طرح صلح ۲۱‌بندی را برای پایان جنگ غزه ارائه کرد، نشان داد این تحولات تا چه اندازه برای واشنگتن و پایتخت‌های منطقه اهمیت دارد. با وجود شکست ابتکارهای پیشین آمریکا در پایان‌دادن به جنگ ۲۳ماهه غزه، اکنون خود دولت‌های منطقه در حال ورود جدی‌تر به صحنه هستند.

آمریکا پس از چند دهه‌ تمرکز بر مبارزه با تروریسم و طغیان‌ها، اکنون راهبرد خود را به رقابت با قدرت‌های هم‌تراز مانند روسیه و چین تغییر داده است. این تغییر جهت موجب شده متحدان عرب واشنگتن احساس کنند باید برای پر کردن خلأهای امنیتی بالقوه آماده شوند. اما جنگ غزه نشان داد که حتی کشورهای منطقه مانند عربستان، امارات و بحرین – با وجود روابط رسمی یا غیررسمی‌شان با اسرائیل – قادر نیستند به‌تنهایی جنگ را متوقف کنند. تلاش‌های مصر و قطر برای میانجیگری نیز چندان موفق نبود.

نشنال اینترست با اشاره به پیامدهای واقعه هفتم اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهرماه ۱۴۰۲) در لبنان، عراق، سوریه، یمن و حتی ایران، و یادآوری تلاش «احمد الشرع» رئیس‌جمهور موقت سوریه برای کسب موقعیت بین‌المللی مدعی شد اینکه وی در حاشیهٔ مجمع عمومی با رؤسای‌جمهور ترکیه، اوکراین و حتی ترامپ دیدار کرد، نشان می‌دهد کشورها تشنه تغییرند و تمایل دارند سوریه را از انزوای گذشته خارج کنند.

این گزارش تغییر دیدگاه‌ها در لبنان و مصر را نیز قابل توجه دانسته و آورده است قاهره علاوه بر فشار برای صلح در غزه، رزمایش دریایی مشترکی را با ترکیه برگزار کرد که گامی مهم برای ترمیم دو دهه روابط پرتنش میان این دو کشور است. علاوه بر این عربستان نیز با پاکستان پیمان دفاعی تازه‌ای امضا کرده است.

در شورای همکاری خلیج فارس هم روند مشابهی دیده می‌شود. پس از حملهٔ هوایی رژیم اسرائیل به مقر حماس در قطر، کشورهای حاشیه خلیج فارس به‌طور علنی بر لزوم افزایش همکاری‌های دفاعی تأکید کردند. این امر نشان می‌دهد آنها احساس می‌کنند باوجود هزینه‌های کلان برای خرید سامانه‌های آمریکایی، این کشورها بیش‌ از حد به چتر امنیتی واشنگتن متکی بوده‌اند و باید خود ابتکار عمل داشته باشند.

این گزارش با اشاره به وجود برخی چالش‌ها در پایان آورده است: گرایش منطقه به سوی تعامل، نشان می‌دهد که رهبران عرب در پی تقویت پیوندهای دفاعی و گسترش روابط نظامی و اقتصادی خود با کشورهای دورتر هستند. این کشورها احتمالاً شامل ترکیه و پاکستان خواهند بود؛ گزینه نخست به‌شدت در سوریه سرمایه‌گذاری می‌کند، و اسلام آباد هم از یک ارتش نیرومند و زرادخانه هسته‌ای برخوردار است. همچنین ممکن است تعامل دولت‌های عربی کشورهایی از بلوک‌های اقتصادی غیرغربی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای به رهبری چین را هم دربر بگیرد.

منبع: ایرنا

پایان/