به گزارش تحریریه، طرح جدید «دونالد ترامپ» برای صلح در غزه اگرچه با استقبال اولیه برخی رهبران عرب و مسلمان روبه‌رو شد، اما منتقدان و تحلیلگران آن را ناقص، مبهم و بیش از حد سیاسی می‌دانند.

تارنمای نشریه «هیل» در جمع بندی واکنش ها به طرح رئیس جمهوری آمریکا آورده است که بسیاری معتقدند که این طرح بیشتر یک «کار نیمه‌تمام» است تا یک نقشه عملی برای صلح. بیانیه مشترک وزیران خارجه کشورهای اسلامی (از جمله مصر، قطر، عربستان، امارات، اندونزی و ترکیه) گرچه بر حمایت مشروط خود تأکید کردند، اما اذعان داشتند که جزئیات هنوز کامل نیست و مسیر طولانی تا دستیابی به توافق نهایی باقی مانده است. این نگاه نشان می‌دهد که برخلاف ادعاهای ترامپ، راه طولانی و پرپیچ‌وخمی برای اجرا وجود دارد.

دوم، کارشناسانی مانند «آرون دیوید میلر» از اندیشکده کارنگی بر این باورند که «بنیامین نتانیاهو» طرح ترامپ را به شکلی هوشمندانه به نفع خود بازتعریف کرده است. حتی در صورت پذیرش حماس، مذاکرات و جدال‌های سیاسی هفته‌ها یا ماه‌ها طول خواهد کشید، بدون تضمین نتیجه روشن. بنابراین، آنچه ترامپ به عنوان «راه‌حل سریع» معرفی می‌کند، از نگاه منتقدان بیشتر یک مانور سیاسی است.

سوم، ابهام در موضوع دولت فلسطینی یکی از نقاط ضعف کلیدی طرح است. در حالی که حماس باید سلاح‌های خود را زمین بگذارد و از هرگونه نقش در اداره غزه چشم بپوشد، اسرائیل نیز باید راهی برای تشکیل یک دولت فلسطینی معتبر بپذیرد. حال آنکه نتانیاهو اخیراً در سازمان ملل تشکیل چنین دولتی را رد کرد. وی در کنفرانس خبری در کنار ترامپ به صراحت این موضوع را تأیید نکرد و تنها گفت تشکیلات خودگردان فلسطین می‌تواند پس از «تحول بنیادی» به غزه بازگردد. این موضع‌گیری برای بسیاری نشانه تداوم بن‌بست سیاسی است.

چهارم، گروه‌های مدنی در اراضی اشغالی مانند انجمن خانواده‌های اسرا و مفقودان ضمن استقبال محتاطانه از پذیرش طرح توسط نتانیاهو، هشدار دادند که تجربه‌های گذشته نشان داده توافق‌های مرحله‌ای رها شده و به پایان نرسیده‌اند. آن‌ها بر ضرورت اجرای کامل و بی‌قید و شرط توافق تأکید کردند.

پنجم، تحلیلگرانی همچون «مایکل کوپلو» از «Israel Policy Forum» بر این باورند که بدون دیپلماسی متمرکز و جدی، اعلامیه ترامپ چیزی جز نمایش سیاسی نیست. او تصریح دارد: ترامپ وانمود می‌کند که توافق نهایی شده است، نتانیاهو آن را دور از تحقق می‌داند، و در عمل چالش‌های بزرگ‌تری پیش روی پذیرش حماس و سیاست داخلی اسرائیل وجود دارد. این یعنی طرح نه‌تنها حل بحران را تضمین نمی‌کند، بلکه می‌تواند ابزار بازی‌های سیاسی رهبران باشد.

به نوشته این رسانه نزدیک به کنگره آمریکا، افزون بر همه موارد فوق، مقایسه استقبال پاکستان (کشوری که اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد) از طرح با تردیدهای سایر بازیگران منطقه‌ای نشان می‌دهد که انگیزه‌های سیاسی فردی و روابط با آمریکا بیش از واقعیت های میدانی غزه بر واکنش‌ها اثر گذاشته است. همچنین، منتقدان خاطرنشان کرده اند که طرح ترامپ فاقد سازوکار روشن برای نظارت و اجرای مؤثر است. ایجاد «هیات صلح» به ریاست خود ترامپ نیز بیشتر رنگ‌وبوی شخصی و نمایشی دارد تا نهادی بین‌المللی و بی‌طرف.

انتقادهای جدی از سرتاسر جهان

با آنکه طرح ۲۱ بندی ترامپ هدف خود را پایان جنگ غزه و بازسازی این منطقه معرفی می‌کند. اما مخالفان در سطوح مختلف ــ از گروه‌های فلسطینی گرفته تا نهادهای حقوق بشری و حتی تحلیلگران غربی ــ انتقادهای جدی نسبت به این طرح دارند.

سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری تأکید کرده‌اند که طرح ترامپ بیشتر بر خلع سلاح غزه تمرکز دارد تا بر تأمین امنیت غیرنظامیان. به گزارش Human Rights Watch هرگونه روند بازسازی یا آتش‌بس اگر با رفع محاصره و تضمین آزادی جابه‌جایی همراه نباشد، صرفاً به تداوم بحران انسانی می‌انجامد.

یک تحلیل در الجزیره هم تصریح دارد «ترامپ به دنبال ساختن غزه‌ای شبیه منطقه آزاد اقتصادی است، اما بدون آزادی واقعی برای مردم. این یعنی بازسازی در خدمت کنترل، نه رهایی»

بخشی از انتقادها به کنترل خارجی و تشکیل «هیات صلح ترامپ» با حضور چهره‌هایی مانند «تونی بلر» مربوط است.

روزنامه «القدس العربی» معتقد است که این هیات نوعی «قیمومت جدید بین‌المللی» بر غزه خواهد بود. «ریسپانسیبل استیت‌کرافت» هم تأکید دارد که این ساختار عملاً استقلال سیاسی فلسطینیان را تضعیف می‌کند و تجربه‌های مشابه در عراق و افغانستان نشان می‌دهد چنین الگوهایی معمولاً شکست‌خورده‌اند.

ضمن آنکه در طرح ترامپ به طور صریح به تشکیل دولت مستقل فلسطینی اشاره‌ای نشده است. «واشنگتن پست» در تحلیلی نوشت که این ابهام به معنای جایگزینی «مدیریت بحران» به جای حل واقعی مناقشه است.

در همین راستا، تحلیلگران عرب هشدار می دهند که این رویکرد می‌تواند به شکاف‌های داخلی فلسطینیان و فروپاشی بیشتر اعتماد به تشکیلات خودگردان منجر شود.

نکته مهم این است که در طرح ترامپ همه مناطق غزه بازسازی نخواهد شد. الجزیره نوشت، فعالان فلسطینی بیم آن دارند که بازسازی تنها در مناطق خاص و تحت کنترل انجام شود، در حالی که محاصره و محدودیت‌ها همچنان برقرار بماند.

درمجموع تردید به طرح ترامپ حتی در محافل غربی پررنگ است تا جایی که نشریه «پولتیکو» نوشت که طرح ترامپ بیش از آنکه یک سند برای صلح باشد، بخشی از استراتژی سیاسی او برای انتخابات آتی ارزیابی می شود.

منبع: ایرنا

پایان/