به گزارش تحریریه، «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» در تحلیل پشت پرده شتاب کشورهای اروپایی و آمریکا در زمینه افزایش فشار بر ایران به ویژه در زمینه برنامه های هسته ای مدعی شد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌تازگی پرده از برنامه‌های محرمانه هسته‌ای ایران کنار زد؛ و آنچه آشکار شد، به همان اندازه که نگران‌کننده بود، تعجب‌برانگیز نبود.
در گزارش اندیشکده آمریکایی آمده است:
آژانس هفته گذشته گزارش جامع و مورد انتظار خود درباره نقض‌های ایران نسبت به «پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» (NPT) را منتشر کرد.
این گزارش به‌وضوح عدم همکاری تهران با تحقیق هشت‌ساله آژانس درباره فعالیت‌های غیرقانونی تسلیحات هسته‌ای رژیم را نشان می‌دهد. همچنین جزئیاتی از یک پنهان‌کاری پیچیده ایرانی را افشا می‌کند که تا امروز ادامه دارد.
زمانی که شورای حکام آژانس جلسه بعدی خود را برگزار کند، ایالات متحده (به همراه بریتانیا، فرانسه و آلمان) قصد دارد قطعنامه‌ای را مطرح کند که ایران را به‌صورت رسمی ناقض پیمان NPT می داند؛ این اقدامی است که تنها یک گام تا ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل فاصله دارد.
اما این اقدام کافی نیست. غرب باید فوراً روند بازگرداندن تحریم‌های تعلیق‌شده سازمان ملل علیه ایران را آغاز کند.
گزارش آژانس شامل یافته‌های جدیدی درباره فعالیت‌های اعلام‌نشده ایران و استفاده از مواد هسته‌ای در چهار سایت مختلف است: لویزان-شیان، مریوان، تورقوزآباد و ورامین.
اگرچه این سایت‌ها مدتی است که فعالیتی ندارند، اما آژانس ذرات اورانیوم ساخته دست انسان را در آن‌ها یافته است و شواهدی که وجود دارد، نشان می‌دهد آزمایش‌ها و فعالیت‌هایی در جهت ساخت سلاح هسته‌ای، در نقض تعهدات پادمانی، بدون اطلاع آژانس انجام شده‌اند.
آژانس به آماده‌سازی ایران برای تأسیسات در مقیاس آزمایشی و تولیدی اشاره می‌کند؛ اولی برای یادگیری نحوه ساخت بمب اتمی، و دومی برای تولید انبوه زرادخانه هسته‌ای.
حتی ایران در حال آماده‌سازی برای اجرای «آزمایش سرد» یک سلاح هسته‌ای (نوعی شبیه‌سازی با اورانیوم غیرفشرده) بود، که یکی از آخرین مراحل پیش از اطمینان از کارکرد صحیح تسلیحات محسوب می‌شود.
آژانس اعلام کرده که توضیحات ایران درباره این فعالیت‌ها غیرقابل قبول بوده، ضمن آنکه دسترسی به سایت‌ها را به‌تعویق انداخته، عملیات پاک‌سازی پیچیده‌ای را انجام داده و حتی اسناد محرمانه آژانس را مخفی کرده است.
ایران از افشای ساخت تأسیسات جدید هسته‌ای خودداری می‌کند، و همین امر موجب نگرانی درباره وجود سایت‌های تسلیحاتی هسته‌ای مخفی دیگر شده است.
در حالی‌که آژانس موظف است اطمینان حاصل کند که تمام مواد و فعالیت‌های هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز استفاده می‌شوند، این نهاد گفته نمی‌تواند مشخص کند که مواد هسته‌ای مفقودشده در ایران مصرف شده‌اند یا با مواد اعلام‌شده دیگر مخلوط شده‌اند یا همچنان خارج از نظارت‌های پادمانی هستند.
نکته نگران‌کننده اینجاست که آژانس تأکید دارد که «واقعیت این که ایران تنها کشور غیرمسلح هسته‌ای در جهان است که اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی و ذخیره می‌کند؛ این امر همچنان موضوعی بسیار نگران‌کننده است.»
گزارش جداگانه‌ای از آژانس که حاصل بازرسی‌های اخیر این نهاد از سایت‌های هسته‌ای ایران است، نشان می‌دهد ایران به‌اندازه‌ای اورانیوم با غنای ۶۰ درصد دارد که می‌تواند سوخت لازم برای حدود ۱۰ سلاح هسته‌ای را فراهم کند؛ و در صورت غنی‌سازی بیشتر اورانیوم با غنای پایین خود، سوخت لازم برای ۱۱ سلاح دیگر نیز فراهم می‌شود. (در واقع، فاصله چندانی بین هر سطحی از غنی‌سازی با سطح ۹۰ درصد لازم برای بمب وجود ندارد.)
نشانه‌های دیگری نیز حاکی از آن است که فعالیت‌های تسلیحات هسته‌ای ایران همچنان با سرعت ادامه دارد.
با کمک فعالیت‌های اخیر دانشمندان ایرانی در حوزه سلاح‌های هسته‌ای، ایران احتمالاً تنها حدود شش ماه برای ساخت یک «دستگاه ابتدایی» هسته‌ای نیاز دارد (یعنی دستگاهی با حداقل آزمایش‌ها) — که در نتیجه، ممکن است تا نزدیکی پایان این بازه زمانی، شناسایی نشود.
غرب حتی ثانیه ای را برای از دست دادن ندارد.
ایالات متحده و متحدانش باید قطعنامه موردنظر خود در شورای حکام آژانس را دنبال کنند — اما همچنین باید پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل برای اجرای «بازگشت خودکار تحریم‌ها» (Snapback) ارجاع دهند، پیش از آنکه این تحریم‌ها در ۱۸ اکتبر به پایان برسند.
این تحریم‌ها که در نتیجه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به حالت تعلیق درآمده‌اند، ایران را از غنی‌سازی اورانیوم منع کرده و تجارت هسته‌ای، موشکی و نظامی با این رژیم را ممنوع می‌کنند — محدودیت‌های قانونی کلیدی‌ای که ارزش حفظ شدن دارند.
چه با ارجاع آژانس و چه بدون آن، شورای امنیت می‌تواند ظرف ۳۰ روز برای بازگرداندن کامل تحریم‌های سازمان ملل رأی‌گیری کند. اما در ماه اکتبر، ریاست شورای امنیت به روسیه می‌رسد.
بنابراین، غرب باید پیش از اول سپتامبر به‌دنبال رأی‌گیری در این خصوص باشد تا برنامه‌ریزی و زمان‌بندی آن به روسیه واگذار نشود. وقتی موضوع روی میز قرار بگیرد، مسکو و پکن نمی‌توانند از حق وتوی خود در شورای امنیت برای مسدود کردن آن استفاده کنند.
در اینصورت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وظیفه‌اش را انجام داده و گزارشی قوی و مستند ارائه کرده است.
اکنون نوبت غرب است که اقدام کند تا اطمینان حاصل شود ایران به‌خاطر دهه‌ها نقض تعهدات خود در زمینه عدم اشاعه، پاسخ‌گو باقی بماند. و سپس باید تصمیم بگیرند که برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب هسته‌ای، چه اقدامات دیگری انجام خواهند داد.
*متن فوق ترجمه کامل گزارش تحلیلی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD) است و بیانگر دیدگاه های تحریریه نیست.
پایان/
نظر شما