به گزارش تحریریه، در پی اعمال تعرفه‌های جدید آمریکا علیه کشورهایی که به خرید نفت از روسیه ادامه می‌دهند، واکنش‌های گسترده‌ای از سوی کارشناسان اقتصادی و نهادهای بین‌المللی به‌وجود آمده است.
در این میان، «کسنیا بوندارنکو» کارشناس برجسته اقتصادی و استادیار دانشگاه عالی اقتصاد مسکو، این اقدامات را نه تنها یک تلاش برای فشار اقتصادی، بلکه «سیگنالی برای دلارزدایی» و گامی در راستای شکل‌گیری نظمی نوین در اقتصاد جهانی می‌داند.
تعرفه‌های تازه؛ ابزار فشار یا محرک اتحاد جهانی؟
فرمان اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از هند، به دلیل خرید نفت از روسیه، موجی از نگرانی‌ها را در میان شرکای تجاری آمریکا ایجاد کرده است. این تعرفه‌ها قرار است تنها ۲۱ روز پس از صدور فرمان، به اجرا درآیند و احتمالا به کشورهای دیگری نیز تعمیم یابند.
کسنیا بوندارنکو در گفت‌وگویی با خبرگزاری «ریانووستی» تأکید می‌کند: «این اقدام سیگنالی دیگر برای دلارزدایی در میان کشورهای در حال توسعه است؛ گامی در راستای ایجاد جایگزینی برای دلار در گروه بریکس.»
او هشدار می‌دهد که این سیاست‌ها می‌تواند به‌جای تضعیف رقبا، آن‌ها را به یکدیگر نزدیک‌تر کرده و اتحادهای جدیدی در برابر هژمونی مالی آمریکا پدید آورد.
تقابل منافع؛ هند در دو راهی نفت روسیه و تعرفه‌های آمریکا
هند که در سال‌های اخیر به یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت روسیه تبدیل شده، اکنون خود را در تنگنایی حساس می‌بیند. از یک‌سو خرید نفت روسیه با تخفیف‌های قابل توجه، جذابیت اقتصادی دارد و از سوی دیگر، تهدید تعرفه‌های سنگین آمریکا می‌تواند به صادرات هند به بازار آمریکا آسیب وارد کند.
سفر قریب‌الوقوع نخست‌وزیر هند به چین، اولین دیدار در سطح بالا میان دو کشور طی هفت سال گذشته، در همین چارچوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به گفته بوندارنکو، «اگرچه چین و هند سال‌ها رقبای سرسختی بودند، اما تهدید مشترک ناشی از سیاست‌های اقتصادی آمریکا می‌تواند این دو قدرت آسیایی را در یک سطح مفهومی به یکدیگر نزدیک کند.»
هم‌زمان با وضع تعرفه‌ها، فرستاده ویژه ترامپ، استیو ویتکاف، برای مذاکرات حساس وارد مسکو شد. از سوی دیگر، کاخ سفید هشدار داده که در صورت عدم موافقت روسیه با آتش‌بس، تحریم‌های شدیدتری اعمال خواهد شد.
به باور بوندارنکو، این مرحله از روابط، به‌شدت شکننده است و در کنار سناریوهای سخت مانند اعمال تعرفه‌های سنگین، امکان گفت‌وگو درباره تبادل زندانیان و بازسازی روابط دیپلماتیک نیز وجود دارد.
نتیجه معکوس؛ جهان در آستانه یک تغییر ساختاری
تحلیلگران بر این باورند که سیاست فشار اقتصادی آمریکا می‌تواند نتیجه‌ای معکوس داشته باشد. این اقدامات ممکن است کشورها را به سوی مکانیزم‌های پرداخت جدید، مستقل از دلار، سوق دهد و به انسجام بیشتر بلوک‌هایی مانند بریکس (شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) منجر شود.
در این زمینه، کارشناسان معتقدند که «اقدامات آمریکا عملاً روند شکل‌گیری یک نظم جهانی چندقطبی را تسریع کرده است؛ نظمی که در آن، اقتصادهای در حال توسعه نیز نقش‌آفرینی خواهند کرد.»
رویدادهای اخیر نشان می‌دهد که سیاست‌های تجاری آمریکا دیگر تنها بر مبنای اقتصاد نیست، بلکه ابزاری برای پیاده‌سازی اهداف ژئوپلیتیکی است. اما این مسیر، نه‌تنها پرهزینه است، بلکه ممکن است نظم کنونی را به چالش کشیده و شرایط را برای ظهور نهادهای مالی و تجاری جایگزین فراهم آورد.
در چشم‌اندازی نه چندان دور، باید دید آیا تعرفه‌ها و تحریم‌ها می‌توانند به ابزار مهار بدل شوند، یا محرکی برای استقلال اقتصادی کشورهای در حال توسعه و تقویت اتحادهای جهانی خارج از محور دلار.
پایان/
نظر شما