پنج سال از خروج آمریکا از برجام می گذرد. در آغاز ششمین سالگرد امضای فرمان اجرایی رییس جمهوری وقت آمریکا برای خروج از برجام، نکات زیر قابل ذکر است:

۱ – خروج آمریکا از برجام، تصمیم شخصی و فردی دونالد ترامپ نبود. بخش عمده حاکمیت سیاسی ایالات متحده، مخالف برجام بود.

۲ – با سازش ایران برای تغییرات جزئی در برجام در سال ۲۰۱۸، باقی ماندن آمریکا در برجام، محتمل نبود.

۳ – اگر ترامپ در سال ۲۰۱۶ به پیروزی نمی رسید باز هم آمریکا خروج از برجام را کلید می زد؛ البته احتمالا در آستانه انقضای تاریخ اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل

۴ – خروج آمریکا از برجام فشار بسیار سنگین اقتصادی بر ایران وارد کرد و موجب افزایش مشکلات معیشتی برای مردم ایران شد.

۵ – ایران «فشار حداکثری» آمریکا بعد از خروج از برجام را با «مقاومت حداکثری» و تا حدی، «تهاجم مدبرانه» پاسخ داد.

۶ – خروج آمریکا از برجام نتوانست مانع پیشرفت برنامه های هسته ای ایران شود. در عین حال، موقعیت نظامی – دفاعی و منطقه ای ایران نیز تقویت شد.

۷ – خروج آمریکا از برجام، درهای تعامل ایران با غرب را به نفع گسترش مناسبات ایران با روسیه و چین، بست.

۸ – آمریکا تا کسب امتیاز برجام پلاس، برجام دفاعی و برجام منطقه ای، به برجام هسته ای برنمی گردد.

۹ - گرچه آمریکا از برجام بیرون آمد اما در عین حال، علاقه ای به مرگ برجام و ورود به «دنیای بدون برجام» ندارد. از این رو، مذاکرات برجامی، تا آینده قابل پیش بینی، پایان یافته اعلام نخواهد شد.

۱۰ – گره کور در مذاکراتی برجامی در واشنگتن زده شده است و تا زمانی که ایالات متحده نخواهد منافع و مصالح جمهوری اسلامی ایران را در تحولات منطقه غرب آسیا مد نظر قرار دهد، چشم اندازی برای بازگشت آمریکا به برجام وجود نخواهد داشت.

پایان/