به گزارش تحریریه، رسانه خصوصی توتیاو (متعلق به شرکت فناوری بایت‌دنس چین) تنش‌های تازه در مذاکرات تعرفه‌ای آمریکا، چین و ژاپن را واکاوی کرده است.
پیروزی پکن، واکنش تند ژاپن، و شوک بزرگ واشنگتن
هم‌زمان با انتشار بیانیه مشترک چین و ایالات متحده مبنی بر «تعلیق ۲۴ درصد از تعرفه‌های اعمال‌شده بر واردات کالاهای چینی»، نخست‌وزیر ژاپن به‌سرعت تماس‌هایی با کاخ سفید برقرار کرد. شیگرو ایشیبا، از چهره‌های تأثیرگذار سیاست و نخست وزیر ژاپن، با لحنی تند اعلام کرد «یا تعرفه‌ها به صفر کاهش یابد، یا گفت‌وگوها را خاتمه می‌دهیم.»
در پس توافق به‌ظاهر آرام میان چین و آمریکا، تحلیلگران از راهبرد تأخیری ایالات متحده سخن می‌گویند؛ تلاشی برای مدیریت بحران در حالی که جهان با دقت تحولات را زیر نظر دارد.
تصمیم آمریکا برای کاهش نرخ تعرفه‌ها از ۱۲۵ درصد به ۱۰ درصد، نه‌تنها تأثیری بر محدودسازی چین نداشت، بلکه آسیب‌های گسترده‌ای را متوجه اقتصاد داخلی آمریکا کرد.
در زمانی که نماینده تجاری ایالات متحده تعرفه پایه ۱۰ درصدی را امضا می‌کرد، کارگران صنایع فولاد در ایالت ویرجینیای غربی با عصبانیت ابزارهای زنگ‌زده خود را به سمت تلویزیون پرتاب می‌کردند.
یکی از رهبران اتحادیه‌های کارگری در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: این تصمیم نه مصالحه است، نه تدبیر؛ این تسلیم محض است.
بر اساس گزارش منتشرشده از سوی اتاق بازرگانی آمریکا، تنها در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵، صادرات تجهیزات کشاورزی آمریکا به چین ۴۲ درصد کاهش یافته، سفارش تجهیزات نیمه‌هادی تا ۳۷ درصد کاهش پیدا کرده و شرکت بوئینگ نیز به دلیل توقف خرید از سوی چین، متحمل زیانی معادل ۸ میلیارد دلار شده است.
از سوی دیگر، واکنش متقابل چین در اعمال تعرفه‌های هدفمند، مستقیماً ایالت‌های طرفدار دونالد ترامپ را نشانه گرفت. در ایالت آیووا، قیمت سویا نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۲۴، ۱۹ درصد کاهش یافته است. کشاورزان این ایالت در نامه‌ای سرگشاده خطاب به کاخ سفید هشدار دادند «در صورت تداوم این وضعیت، مجبور خواهیم بود به‌جای سویا، کشت ماری‌جوانا را در دستور کار قرار دهیم.»
۹۰ روز مهلت؛ بازی بی‌صدا اما آشکار آمریکا برای وقت‌کشی
موعد ۹ جولای، بیش از آن‌که پایان یک دوره مذاکرات تلقی شود، شب امتحانی را تداعی می‌کند که دانش‌آموزی ضعیف در انتظارش بوده است. ایالات متحده برای بازگرداندن خطوط تولید از ویتنام و مکزیک به داخل کشور نیازمند زمان است. اما آنچه این معادله را به نفع چین تغییر می‌دهد، راه‌اندازی هم‌زمان «مکانیسم مشاوره با کشورهای ثالث» است—ابزاری که تحلیلگران آن را برگ برنده اصلی پکن در این دور از تقابل می‌دانند.
منطق قمارگونه شیگرو ایشیبا؛ از تعرفه خودرو به‌عنوان گروگان، و هزینه دفاعی به‌مثابه سپر
در میانه بحران، تعرفه خودرو به صحنه نبرد اصلی میان آمریکا و ژاپن تبدیل شده است؛ جدالی که برای واشنگتن شاید تنها یک بازی عددی بر روی میز مذاکره باشد، اما برای توکیو، معادل زخمی عمیق و ملموس است.
تعرفه ۲۷.۵ درصدی واردات خودرو، زنگ خطری جدی برای خودروسازان ژاپنی به صدا درآورده است. به‌طوری که آکیو تویودا، مدیرعامل تویوتا، مستقیماً نامه‌ای با مضمون «اولتیماتوم نهایی» به شیگرو ایشیبا ارائه کرده است. پیام واضح بود: اگر آمریکا این تعرفه را لغو نکند، کارخانه تویوتا در ایالت کنتاکی تعطیل و به پارکینگ خودروهای وارداتی تبدیل خواهد شد.
این تهدید، برخلاف بسیاری از مواضع دیپلماتیک، جنبه نمادین ندارد.
صادرات خودرو ژاپن به ایالات متحده، حدود ۲۸ درصد از کل تجارت دوجانبه را تشکیل می‌دهد. و حالا هر دستگاه لکسوس که مشمول تعرفه‌ای معادل ۵۰۰۰ دلار شده، در نهایت از جیب مصرف‌کننده آمریکایی پرداخت می‌شود.
در همین راستا، یکی از مدیران ارشد هوندا در آمریکای شمالی در جلسه‌ای داخلی پرسشی مطرح کرد که به‌خوبی گویای واقعیت بازار است «ما از نبرد قیمتی واهمه‌ای نداریم؛ اما آیا آمریکا می‌تواند بهای آن را بپردازد؟»
دفاع در برابر معامله‌گری: واکنش هوشمندانه ژاپن به پیوند زدن بودجه دفاعی با تعرفه‌ها
زمانی که ایالات متحده تلاش کرد پرداخت ۵۰ میلیارد دلار هزینه استقرار نیروهای نظامی در ژاپن را به مذاکرات تعرفه‌ای گره بزند، شیگرو ایشیبا دست به اقدامی پیش‌دستانه زد. ابتدا وزیر دفاع اعلام کرد که «بودجه دفاعی تا پیش از سال ۲۰۲۶ تثبیت شده است»، سپس به‌صراحت تأکید کرد «امنیت ملی کالای قابل معامله نیست.»
این موضع‌گیری قاطع، واشنگتن را در موقعیتی دشوار قرار داد، چرا که هیچ کشوری نمی‌خواهد به اتهام «فروش متحدان» در سطح جهانی شناخته شود.
برنج در برابر خودرو؛ تقابل بدون برنده
در ادامه فشارهای تجاری، آمریکا خواهان باز شدن بازار کشاورزی ژاپن شد. لغو تعرفه ۵ درصدی بر واردات برنج، معادل سقوط ۳۰ درصدی درآمد کشاورزان هوکایدو خواهد بود؛ و ورود بی‌رویه گوشت گاو آمریکایی، صنعت پرورش گاوهای واگیو ژاپن را تا مرز نابودی پیش می‌برد.
پاسخ ایشیبا نیز با لحنی بی‌پرده و معنادار همراه بود «حتی اگر به قیمت توقف خط تولید تویوتا تمام شود، نمی‌گذاریم کاسه برنج مردم خالی شود.»
نمایش مضحک اعداد؛ فاصله ۶۴ درصدی تا واقعیت ۲.۳ درصدی
دفتر نماینده تجاری ایالات متحده مدعی شده که میانگین تعرفه اعمال‌شده بر کالاهای ژاپنی ۶۴ درصد است. اما بررسی فرمول رسمی سازمان تجارت جهانی (WTO) نشان می‌دهد که نرخ واقعی تنها ۲.۳ درصد است—یعنی حتی پایین‌تر از میانگین تعرفه ژاپن بر کالاهای آمریکایی که ۲.۹ درصد برآورد شده است. این اختلاف فاحش، به‌روشنی حکایت از اغراق تبلیغاتی در جنگ تعرفه‌ها دارد.
ضربه از جبهه سوم؛ نقشه ژاپنی در مکزیک
در حالی که ۶۳ درصد شرکت‌های ژاپنی تصمیم به انتقال خطوط تولید خود به مکزیک گرفته‌اند، آمریکا تازه متوجه پیامدهای سیاست «برون‌سپاری به کشورهای دوست» شده است.
فقط در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵، صادرات مکزیک به آمریکا ۴۰ درصد جهش داشته—بخش عمده آن نیز مربوط به قطعات خودرویی است که پیش‌تر در ژاپن تولید می‌شدند.
شورش جهانی در راه است؛ وقتی اتحادیه اروپا و آسه‌آن مشق‌های چین و ژاپن را بازنویسی می‌کنند
لحظه بیداری آلمان
در حالی‌که چین موفق به تثبیت تعرفه ۱۰ درصدی و ژاپن خواهان تعرفه صفر شده، صنعت خودروسازی آلمان لب به اعتراض گشوده است. انجمن خودروسازان برلین (VDA) صراحتاً پرسید «چرا هنوز باید برای صادرات خودروهای آلمانی ۲۵ درصد تعرفه بپردازیم؟»
اکنون حدود ۵۴۹ میلیارد یورو کالای صادراتی آلمان زیر سایه سنگین تعرفه‌ها قرار دارد و دولت جانشین آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، به‌طور جدی در حال بررسی مفاد مذاکرات تجاری چین و ژاپن با آمریکاست.
بازی ماهرانه آسه‌آن بر لبه تیغ
در جنوب شرق آسیا، کشورهایی چون اندونزی و ویتنام بازی دوگانه‌ای را پیش گرفته‌اند: از یک‌سو به پیمان‌های آزاد تجاری با چین و ژاپن می‌پیوندند، و از سوی دیگر، شاخه زیتون به سوی آمریکا دراز می‌کنند.
در این میان، یک گزارش از اندیشکده سنگاپوری تأکید می‌کند: ما بادی به هر جهت نیستیم؛ ما فقط هم‌زمان در سه مزرعه کار می‌کنیم تا مطمئن باشیم حداقل یکی از آن‌ها نتیجه می‌دهد.
سخن پایانی: خدایان پیشین به زیر کشیده شده‌اند، قدرت تازه‌ای سر برنیاورده – چه کسی می‌تواند به این «گرگ‌بازی هژمونیک» پایان دهد؟
جنگ تعرفه‌ای میان چین و آمریکا دیگر از نبرد رو در رو به بازی استراتژیک پیچیده‌ای بدل شده است.
ژاپن هزینه‌های دفاعی را به سپری در مذاکرات تبدیل کرده و ساختار قدرت در تجارت جهانی در حال بازنویسی است.
وقتی سیاستمدارانی چون شیگرو ایشیبا با استفاده از قواعد آمریکا علیه خود آن کشور وارد عمل می‌شوند و خودروسازان آلمانی از کتاب «هنر جنگ» اثر سون تزو درس مذاکره می‌گیرند، دیگر با یک نزاع صرفاً تجاری روبه‌رو نیستیم—این، نبردی تمدنی است بر سر آینده قدرت در جهان.
پایان/
نظر شما