به گزارش تحریریه، وزارت دفاع چین چند روز قبل، با تأکید بر استقلال کامل در تصمیم‌گیری‌های نظامی، نسبت به فشارهای آمریکا برای جلوگیری از فروش جنگنده J-10C به برخی کشورها واکنش نشان داد.

پنتاگون: خرید J-10 توسط ایران تهدیدی جدی برای امنیت منطقه است

سخنگوی پنتاگون، شان پارنل، صریحاً اعلام کرده که واشنگتن از گزارش‌های منتشرشده درباره تمایل ایران به خرید جنگنده‌های J-10C عمیقاً نگران است.

اسرائیل نیز با لحنی هشدارآمیز از چین خواسته است مانع این معامله شود و استدلال کرده که «چین یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است و تهران ناگزیر به تمکین از خواسته‌های پکن خواهد بود.»

این همان چیزی است که آمریکا و اسرائیل بیش از همه از آن واهمه دارند؛ چرا که در حال حاضر، اگر ایران جنگنده‌ای نوین در اختیار داشته باشد، هدف اصلی آن‌ها بی‌تردید همین دو کشور خواهند بود.

هرچند J-10C دیگر جزو پیشرفته‌ترین جنگنده‌های در خدمت ارتش چین محسوب نمی‌شود، اما برای منطقه‌ای مانند خاورمیانه، همچنان یک سلاح کارآمد و تأثیرگذار به شمار می‌رود. کافی است ایران به این جنگنده‌ها مجهز شود؛ آن‌گاه دیگر واشنگتن و تل‌آویو نمی‌توانند به‌راحتی به گزینه حمله هوایی علیه ایران فکر کنند.

این واقعیت را می‌توان در شکست جنگنده‌های فرانسوی رافال در درگیری‌های پیشین مشاهده کرد؛ تجربه‌ای که هنوز در ذهن کارشناسان نظامی زنده است.

نگرش وزارت دفاع چین نسبت به صادرات جنگنده‌های J-10C

با این حال، با وجود فشارهای آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به جنگنده‌های جدید، تصمیم نهایی در این خصوص فقط و فقط به پکن مربوط است.

در تاریخ ۸ ژوئیه، سرهنگ ارشد جیانگ بین، سخنگوی وزارت دفاع چین، اخیراً به‌صراحت اعلام کرد که چین همواره در صادرات تجهیزات نظامی خود رویکردی محتاطانه و مسئولانه را اتخاذ می‌کند و مایل است دستاوردهای خود در زمینه توسعه تجهیزات نظامی را با کشورهای دوست به اشتراک بگذارد و نقشی سازنده در حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای و جهانی ایفا کند.

این دو جمله، گرچه مستقیماً به سؤال درباره صادرات J-10C به ایران پاسخ نداده‌اند، اما موضع چین را به‌روشنی نشان می‌دهند: واقعاً برخی ارتش‌های خارجی در حال مذاکره برای خرید جنگنده J-10C هستند؛ اما چه جنگنده صادر شود و چه نه، این تصمیم ارتباطی به آمریکا ندارد.

چین چگونه انحصار بازار تسلیحات غرب را به چالش می‌کشد؟

از زمان نبرد هوایی 7 مه هند و پاکستان، رسانه‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند که کشورهایی مانند مصر، ایران، کلمبیا، بنگلادش و اندونزی علاقه‌مند به خرید جنگنده‌های J-10C شده‌اند. این موضوع موجب نگرانی جدی غرب—به‌ویژه ایالات متحده—شده است. حتی فرانسه پا را فراتر گذاشته و مدعی شده که چین از طریق سفارتخانه‌هایش مانع فروش جنگنده‌های رافال شد؛ ادعایی که بیشتر شبیه به شایعه‌ای غیرمعتبر است.

غرب نگران است که چین بتواند انحصار دیرینه بازار تسلیحات را بشکند و متحدان سنتی آن‌ها را به سمت خود جذب کند. اما نکته مهم این است که موفقیت J-10C نه به واسطه لابی‌گری دیپلماتیک، بلکه بر پایه عملکرد موفق آن در میدان نبرد و ارتقاء فناوری‌های صنعتی چین به دست آمده است؛ واقعیتی که هرچقدر هم برای غرب ناخوشایند باشد، نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

علاوه بر این، چین در صادرات تسلیحات همواره سه اصل کلیدی را رعایت کرده است:
۱. کمک به ارتقاء توان دفاعی مشروع کشورهای خریدار،
۲. حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای،
۳. عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها.

عمران خان، نخست‌وزیر پیشین پاکستان، در جریان مراسم ورود جنگنده J-10C به نیروی هوایی در پایگاه کامره، مارچ 2022

انتقاد چین از سیاست فروش تسلیحات غربی مبتنی بر فشار سیاسی

جمله کلیدی سخنگوی وزارت دفاع چین که تأکید می‌کند «مایلیم دستاوردهای توسعه‌ای خود را با کشورهای دوست به اشتراک بگذاریم»، نشان‌دهنده رویکرد چین است؛ رویکردی مبتنی بر انتقال فناوری و همکاری، نه سلطه‌جویی یا باج‌گیری سیاسی. این دیدگاه کاملاً متفاوت با رویکرد غرب است که اغلب از فروش تسلیحات به عنوان ابزاری برای تحمیل اراده سیاسی و گرفتن امتیازهای ژئوپلیتیکی استفاده می‌کند.

غرب سلاح‌های خود را با قیمت‌های گزاف می‌فروشد و کشورهای خریدار را به وابستگی طولانی‌مدت گرفتار می‌کند، در حالی که چین تجهیزات با کیفیت را با قیمت منصفانه عرضه کرده و بر پایه اعتماد و منافع مشترک، روابط پایدار ایجاد می‌کند. غرب از فروش سلاح برای گسترش نفوذ استفاده می‌کند، چین به دنبال ایجاد جهانی چندقطبی و متوازن است.

در نهایت، آمریکا نمی‌تواند به‌گونه‌ای رفتار کند که انگار فقط خودش حق دارد جهان را مسلح کند، اما دیگران باید دست بسته بنشینند. همان کشوری که بی‌توجه به اعتراض‌های شدید پکن و مردم کره، سامانه موشکی تاد را در کره جنوبی مستقر کرد و امسال نیز بدون توجه به افکار عمومی جهان، تسلیحات عظیمی به اسرائیل فرستاد، حالا نمی‌تواند از دیگران بخواهد که دست از تصمیم‌گیری مستقل بکشند.

در نتیجه، چین برای فروش یا عدم فروش جی-10CE به ایران، نیازی به جلب رضایت کاخ سفید ندارد.

پایان/