به گزارش تحریریه، بر اساس آخرین داده هایی که از سوی صندوق بین المللی پول (IMF) منتشر شد، سهم دلار آمریکا از ذخایر بانک های مرکزی جهانی همچنان در حال کاهش است و در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ به ۵۹.۲ درصد رسیده است. این کاهش در حالی رخ می دهد که روند دلارزدایی در سراسر جهان شتاب گرفته است.

آمار صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که سهم دلار آمریکا از حدود ۷۰ درصد در سال ۲۰۰۰ کاهش یافته است. با اینحال دلار همچنان به عنوان ارز ذخیره پیشرو در جهان مطرح است و یورو در رتبه دوم قرار دارد، سهم یورو به ۱۹.۶ درصد کاهش یافته است. نسبت ین ژاپن از ذخایر جهانی از ۵.۳ درصد در دوره سه ماهه قبل به ۵.۵ درصد افزایش یافت. یوان چین، پوند انگلیس، دلار کانادا و فرانک سوئیس تغییر چندانی نداشتند.

در همین حال، بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط سرویس پیام‌رسان مالی جهانی سوئیفت، سهم یوان از پرداخت‌های بین‌المللی در ماه نوامبر به بالاترین حد خود رسید و به چهارمین ارز پرکاربرد در سراسر جهان تبدیل شد. در همین شرایط میزان اعتباردهی فرامرزی یوان نیز افزایش یافته است.

این در حالی است که بانک خلق چین (People’s Bank of China) بیش از ۳۰ مورد سوآپ ارزی دوجانبه با بانک های مرکزی خارجی از جمله عربستان سعودی و آرژانتین دارد.

طبق آمارهای منتشرشده از سوی سوئیفت، سهم رو به رشد یوان در معاملات فرامرزی نشان دهنده روند دور شدن چین از دلار و تلاش های پکن برای ترویج استفاده از ارز ملی خود است.

پس از تحریم‌های مرتبط با جنگ اوکراین که باعث قطع ارتباط روسیه از سیستم مالی غرب و مسدود شدن ذخایر خارجی آن شد، گرایش جهانی به سمت استفاده از ارزهای ملی در تجارت به جای دلار آمریکا از چند سال گذشته شروع شد و به شدت افزایش یافته است.

همچنین بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) هشدار داده است که تجارت رو به رشد روسیه با یوان چین به عنوان پاسخی به تحریم های غرب می تواند به طور بالقوه قدرت دلار آمریکا را کاهش دهد. اقتصاددانان از مدت ها قبل به کاخ سفید هشدار داده بودند که محدودیت‌های تجاری غرب منجر به افزایش استفاده از یوان چین در سطح جهانی و به قیمت کاهش جایگاه دلار آمریکا تمام می شود.

همزمان روزنامه «وال استریت ژورنال» به نقل از «ناتاشا کانوا» رئیس بخش استراتژی کالاهای جهانی در بانک جی پی مورگان اعلام کرد مصرف کنندگان و صادرکنندگان جهانی نفت خام اکنون بدون دلار معاملات تجاری خود را مدیریت می کنند.

این گزارش یک روز پس از آن منتشر شد که ایران و روسیه، دو صادرکننده پیشرو نفت جهان، اعلام کردند توافقی را برای تجارت با پول ملی خود به جای دلار آمریکا نهایی ساختند. علاوه بر این، دو کشور تحت تحریم فوق، خریدارانی را برای کالاهای خود در چین و هند پیدا کرده‌اند و نفت را با تخفیف به آن ها می‌ فروشند.

کانوا با تاکید بر اینکه سهم معاملات نفتی با ارزهای دیگر به نزدیک ۲۰ درصد افزایش یافته است، اظهار داشت دلار آمریکا در حال از دست دادن قدرت خود در بازارهای کالایی است.

بر اساس داده‌های جی پی مورگان، در سال گذشته میلادی ۱۲ قرارداد عمده کالایی با ارزهای غیردلاری انجام شده است در حالی که در سال 2022 تنها ۷ قرارداد از این دست صورت گرفت و در سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ تنها 2 معامله بزرگ به ثبت رسید.

در اوایل سال جاری، هند و امارات متحده عربی قراردادهایی را برای تجارت با ارز محلی امضا کردند. یک پالایشگاه در هند اولین محموله نفت خام امارات را به روپیه خرید. برزیل و چین نیز نخستین معامله کالایی به ارز محلی خود را برای محموله خمیر کاغذ برزیل انجام داده اند.

ماه گذشته، چین و عربستان سعودی هم یک قرارداد مبادله با ارز محلی به ارزش ۵۰ میلیارد یوان (۷ میلیارد دلار) برای تقویت روابط مالی و گسترش استفاده از ارزهای محلی بین کشورها امضا کردند.

پایان/